Tổng Bí thư Tô Lâm: Giá vàng trong nước và quốc tế chênh lệch lớn, kéo theo nhiều hệ lụy

Chuyển mạnh từ tư duy quản lý hành chính sang điều tiết theo cơ chế thị trường có kỷ luật

Trình bày tại cuộc làm việc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Trần Lưu Quang nhấn mạnh, cần chấm dứt tư duy “không quản được thì cấm”. Thị trường vàng phải được định hướng theo nguyên tắc thị trường nhưng vẫn bảo đảm vai trò quản lý vĩ mô phù hợp. Trong đó, việc tôn trọng quyền sở hữu, quyền tài sản và quyền tự do kinh doanh chính đáng của người dân, doanh nghiệp là nguyên tắc không thể xem nhẹ. Cũng theo Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, chính sách cần hướng tới mục tiêu kép, vừa bảo vệ lợi ích quốc gia, vừa tạo lập niềm tin để nguồn lực vàng trong dân không nằm im trong két sắt mà tham gia vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng chí Trần Lưu Quang đề xuất hai nhóm giải pháp, bao gồm nhóm cần triển khai ngay và nhóm cần nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi thí điểm. Tất cả đều phải được tiến hành theo lộ trình rõ ràng, có sự điều chỉnh linh hoạt tùy theo tình hình thực tế. Theo ông Trần Lưu Quang, bài toán lớn đặt ra lúc này là làm sao huy động được lượng vàng trong dân thông qua các công cụ tài chính và môi trường đầu tư an toàn, minh bạch.

Thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế còn tồn tại trong chính sách điều hành thị trường vàng suốt thời gian qua, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, việc quản lý thị trường này vẫn chậm đổi mới, thiếu tính hệ thống, chưa đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Điều hành mang tính hành chính, nặng tính áp đặt, khiến thị trường méo mó, kém hiệu quả. Giá vàng trong nước và quốc tế chênh lệch lớn, kéo theo hệ lụy là buôn lậu gia tăng, nguồn lực ngoại tệ bị thất thoát. Ngoài ra, việc độc quyền trong sản xuất vàng miếng khiến cơ chế vận hành thiếu cạnh tranh, làm suy yếu chức năng điều tiết cung – cầu và đẩy rủi ro về phía người tiêu dùng. Trong khi đó, phần lớn vàng trong dân vẫn chỉ đóng vai trò tích trữ thụ động, chưa chuyển hóa thành nguồn lực phục vụ tăng trưởng kinh tế.

Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương

Tổng Bí thư yêu cầu chuyển mạnh từ tư duy quản lý hành chính sang điều tiết theo cơ chế thị trường có kỷ luật. Thị trường vàng cần được tổ chức theo hướng tôn trọng quy luật cung – cầu, nhưng vẫn bảo đảm an toàn hệ thống tài chính – tiền tệ và ổn định vĩ mô. Thay vì siết chặt bằng các biện pháp hành chính đơn thuần, cần “mở để quản trị”, tạo dư địa cho các thành phần kinh tế tham gia bình đẳng trên cơ sở pháp luật rõ ràng và minh bạch.

Tổng Bí thư lưu ý, người dân tích trữ vàng là quyền hợp pháp, có thể được xem là một hình thức tiết kiệm, đầu tư. Chính sách cần tìm cách kết nối lượng vàng này với nền kinh tế, thay vì ngăn cấm hay áp đặt.

Phát triển sàn giao dịch vàng hiện đại

Về mặt giải pháp, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, trước hết cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đặc biệt là sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng phù hợp với cơ chế thị trường. Xóa bỏ độc quyền trong sản xuất vàng miếng, cho phép thêm các doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia nhằm tăng cung, giảm chênh lệch giá và chống đầu cơ. Cùng với đó, cần tính toán mở rộng quyền nhập khẩu vàng có kiểm soát, đa dạng hóa nguồn cung và giảm áp lực lên thị trường nội địa.

Một định hướng khác được nhấn mạnh là phát triển mạnh ngành chế tác vàng trang sức, hướng tới mục tiêu dài hạn đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất, xuất khẩu vàng trang sức có thương hiệu. Tổng Bí thư cũng yêu cầu thúc đẩy các kênh đầu tư thay thế nhằm hút dòng tiền từ vàng sang các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thực chất, góp phần gia tăng hiệu quả sử dụng vốn trong nền kinh tế.

Song song đó, công tác điều hành thị trường cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đặc biệt trong phòng chống buôn lậu vàng. Đồng thời, vai trò của Hiệp hội kinh doanh vàng cần được phát huy đúng mức, trở thành cầu nối hiệu quả giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý, tham gia chủ động vào công tác bình ổn thị trường và phản ánh kịp thời những bất cập trong quá trình thực thi chính sách.

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra nhiều giải pháp xây dựng và quản lý thị trường vàng minh bạch, hiệu quả

Tổng Bí thư cũng yêu cầu xây dựng hệ thống dữ liệu thống kê và thông tin thị trường vàng đầy đủ, minh bạch, tạo nền tảng cho việc hoạch định chính sách sát thực tế và tăng hiệu quả quản lý. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu khả năng thiết lập các mô hình mới như Sở giao dịch vàng quốc gia, hoặc sàn vàng thuộc các trung tâm tài chính quốc tế trong nước, lấy kinh nghiệm quốc tế làm cơ sở điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện trong nước.

Một gợi mở đáng chú ý khác là cần xem xét đánh thuế giao dịch vàng hợp lý để tăng tính minh bạch, hạn chế đầu cơ và hỗ trợ công tác quản lý. Ngoài ra, việc xóa bỏ thuế xuất khẩu đối với vàng trang sức cũng cần được nghiên cứu nhằm thúc đẩy sản xuất, tạo giá trị gia tăng và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước trên thị trường toàn cầu.

Phùng Xuân