Bán tín chỉ carbon: 'Mỏ vàng' tỉ USD có nguy cơ bị bỏ phí?

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường góp ý Dự thảo Nghị định quy định về trao đổi quốc tế kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon.

Cụ thể, dự thảo quy định tỉ lệ tối đa cho phép chuyển giao quốc tế với lĩnh vực giao thông xanh là 10%, lĩnh vực năng lượng xanh là từ 10-20%. Theo phản ánh của doanh nghiệp, quy định này cần cân nhắc ở một số điểm.

Thứ nhất, nhóm năng lượng và giao thông xanh đóng góp không quá lớn vào mục tiêu giảm phát thải của quốc gia (NDC). Nhóm biện pháp giao thông xanh chỉ chiếm 11,4 triệu tấn, khoảng 2,9% của lĩnh vực năng lượng và gần 1,5% tổng tiềm năng giảm phát thải quốc gia.

Phát triển điện mặt trời tập trung (theo Quyết định 2600/QĐ-BCT năm 2024) đóng góp lượng giảm phát thải 20,18 triệu tấn. Con số này tương đương 2,6% lượng giảm phát thải quốc gia trong cả giai đoạn 10 năm.

Điện gió trên bờ có tiềm năng giảm phát thải 45,59 triệu tấn. Con số này chiếm 11,9% ngành năng lượng và 5,9% giảm phát thải toàn quốc gia giai đoạn 2021-2030 (tổng 767,09 triệu tấn).

Thứ hai, việc cho phép trao đổi tín chỉ carbon quốc tế có thể giúp gia tăng doanh thu, thúc đẩy phát triển các dự án xanh. Chẳng hạn, theo ước tính của doanh nghiệp, mỗi megawatt (MW) điện gió tạo ra tương đương 2.500-3.000 tấn carbon dioxide hàng năm. Với giá tín chỉ quốc tế hiện nay 20-30 USD cho mỗi tấn carbon dioxide tương đương, mỗi MW điện gió có thể mang lại doanh thu 50.000-90.000 USD/năm.

So sánh với giá điện gió năm 2025 là 1.807,4 đồng/kWh (theo Quyết định số 1508/QĐ-BCT), doanh thu từ tín chỉ carbon sẽ giúp các dự án điện gió tăng từ 26,6% đến 40%. Điều này càng có ý nghĩa khi các biện pháp này cần huy động tài chính lớn. Điện gió trên bờ cần hơn 1,8 tỉ USD, giao thông xanh cần hơn 1,6 tỉ USD.

VCCI đề nghị bổ sung sản xuất xe máy điện vào tỉ lệ chuyển giao tín chỉ carbon quốc tế. Ảnh minh họa AI

Thứ ba, một số quốc gia như Thái Lan hay Indonesia hiện đang áp dụng tỉ lệ chuyển giao quốc tế có điều chỉnh tương ứng ở mức 80%-100% trong giai đoạn hiện tại.

Thứ tư, cam kết giảm phát thải toàn cầu đang có xu hướng nới lỏng. Nhiều tổ chức tài chính lớn rút khỏi các liên minh giảm phát thải tự nguyện. Nếu các nước giảm mức độ cam kết NDC, nhu cầu và giá tín chỉ carbon chuyển giao quốc tế sẽ giảm. Việc hạn chế giao dịch quá mức trong giai đoạn trước năm 2030 có thể làm mất cơ hội có trị giá hàng tỉ USD.

Từ đó, việc cho phép các lĩnh vực giao thông xanh và năng lượng tái tạo chuyển nhượng quốc tế ở tỉ lệ cao hơn sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến mục tiêu NDC. Ngược lại, việc này mang lại hiệu quả tài chính cao hơn cho doanh nghiệp, thúc đẩy đầu tư.

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, nâng tỉ lệ trao đổi tín chỉ quốc tế với các dự án giao thông xanh và năng lượng tái tạo.

TÚ UYÊN