Làm chặt chẽ để tránh lạm thu dưới mác 'tự nguyện' khi miễn học phí

Chính sách miễn/hỗ trợ học phí cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông nhận được sự đồng thuận rất cao từ dư luận xã hội. Ảnh minh họa: Đình Tuệ.

Tránh các khoản thu biến tướng

Sáng 16/6, các đại biểu thảo luận tại hội trường về: Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình GDPT tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 - 5 tuổi.

Bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ với chủ trương miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh phổ thông, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) nhấn mạnh, đây là một chủ trương mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta, thể hiện bước tiến lớn của Việt Nam trong việc xây dựng nền giáo dục công bằng, nhân văn và bền vững.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh phát biểu tại phiên thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn.

Dù vậy, bà Trịnh Thị Tú Anh cũng bày tỏ lo lắng việc áp lực tài chính đè nặng có làm giảm các khoản chi cho hoạt động chuyên môn, cơ sở vật chất, trang thiết bị hay chế độ đãi ngộ cho giáo viên hay không. Sự thiếu hụt đầu tư cho hạ tầng còn tạo ra khoảng cách chất lượng giữa các vùng miền, đặc biệt là khu vực thành thị với nông thôn.

Vị đại biểu lo ngại nguy cơ phát sinh các khoản thu không đúng quy định khi có 1 khoản thu chính thức bị loại bỏ, có thể xuất hiện các hình thức thu khác để bù đắp cho các thiếu hụt tài chính thông qua các loại quỹ tự nguyện hoặc các khoản đóng góp không minh bạch. Điều này không chỉ gây ra những bức xúc trong phụ huynh mà còn làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của chính sách miễn học phí.

"Chúng ta cần xây dựng quy định rõ ràng về các khoản thu ngoài học phí nếu có, kiểm soát chặt chẽ các khoản thu tự nguyện, nghiêm cấm mọi hình thức lạm thu dưới danh nghĩa tự nguyện, áp dụng nguyên tắc công khai, minh bạch trong mọi hoạt động thu, chi của nhà trường để phụ huynh và xã hội có thể giám sát là điều hết sức cần thiết" - ĐBQH Trịnh Thị Tú Anh kiến nghị.

Cần các giải pháp đồng bộ

Đại biểu Nguyễn Thị Yến trao đổi ý kiến tại Quốc hội sáng 16/6. Ảnh: Quochoi.vn.

Theo ĐBQH Nguyễn Thị Yến (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu), việc quy định mức hỗ trợ học phí tại các cơ sở ngoài công lập do HĐND cấp tỉnh quyết định theo khung học phí do Chính phủ ban hành là hợp lý.

Để chính sách miễn, hỗ trợ học phí được triển khai đồng bộ ngay từ đầu năm học 2025 - 2026 khi chỉ còn hơn hai tháng nữa, vị đại biểu đề nghị các bộ, ngành chức năng cần sớm tham mưu Chính phủ ban hành khung học phí để các địa phương có cơ sở thực hiện kịp thời, không để chính sách nhân văn này bị chậm trễ trong thực tiễn.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến dẫn giải: Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra, trẻ em được học qua bậc mầm non có thể thu nhập gấp 8 lần so với trẻ em không được học mầm non. Hội đồng Cố vấn kinh tế Hoa Kỳ đã chứng minh mỗi đồng USD đầu tư cho giáo dục trẻ ở giai đoạn đầu đời nếu được bảo đảm chất lượng có thể sinh lợi đến 8,6 USD trong tương lai khi đứa trẻ trưởng thành.

"Những số liệu trên đây là minh chứng cho thấy, đầu tư cho giáo dục sớm không chỉ là đầu tư cho con người mà còn là đầu tư cho tương lai, mang lại lợi ích bền vững cho mỗi quốc gia" - đại biểu Nguyễn Thị Yến trao đổi.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận tại hội trường về các dự thảo nghị quyết của Quốc hội về miễn học phí và phổ cập GDMN. Ảnh: Quochoi.vn.

ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Đoàn Vĩnh Long) cho biết, tờ trình của Chính phủ nêu, ước tính ngân sách để phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 - 5 tuổi sẽ cần khoảng 25.000 tỷ đồng và cần bổ sung trên 21.000 biên chế để tuyển giáo viên mầm non.

"Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3 - 5 tuổi cần có hệ thống chính sách, giải pháp đồng bộ và triển khai quyết liệt. Chính phủ phải khẩn trương xây dựng Đề án về việc này, trong đó phải có đánh giá đầy đủ, toàn diện thực trạng và nhu cầu, bảo đảm tính khả thi và không chồng chéo với các chương trình, đề án đã được ban hành" - đại biểu Quyên Thanh cho hay.

Đình Tuệ