Những điểm bất hợp lí trong dự thảo Quy chế tuyển sinh 2025

Theo dự thảo, cơ sở đào tạo có thể tổ chức xét tuyển sớm theo phương thức phù hợp để tuyển chọn những thí sinh có năng lực và thành tích học tập vượt trội.

Siết phương thức xét học bạ là hợp lí

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) - cho rằng, khái niệm “xét tuyển sớm” cần phải định nghĩa tường minh trong Quy chế để phân biệt giữa kết quả xét tuyển bằng học bạ và kết quả thi tuyển bằng các kì thi độc lập vì tỉ lệ trúng tuyển, chỉ tiêu và cách thức là khác nhau.

Thí sinh tìm hiểu thông tin tuyển sinh.

Cần làm rõ, tránh nhầm lẫn cho thí sinh, xã hội và các trường đại học. Trên thực tế, các phương thức xét tuyển sớm để tuyển chọn các em sinh viên giỏi từ các thành tích thi học sinh giỏi, từ các trường chuyên, các chứng chỉ quốc tế như SAT, ACT,… (Đại học Quốc gia Hà Nội còn có chính sách đặc thù cho học sinh chuyên, học sinh chuyên học trước chương trình bậc đại học) cho thấy, với đối tượng như vậy có chất lượng đầu vào rất tốt và tin cậy.

Việc các trường ra chính sách, phương thức riêng để tuyển sinh là phù hợp với Luật Giáo dục đại học, tuyển được sinh viên giỏi, Bộ GD&ĐT nên ủng hộ, và cũng phù hợp với thông lệ xét tuyển sớm của quốc tế.

GS. Nguyễn Đình Đức ủng hộ Quy chế về việc hạn chế và thời gian và chỉ tiêu theo phương thức xét tuyển sớm bằng học bạ. Vì nhiều năm nay, kết quả đánh giá theo học bạ luôn cao hơn kết quả THPT. Vẫn còn tình trạng cả nể, dễ dãi trong đánh giá theo học bạ, vì vậy việc kiểm soát để nâng cao chất lượng đầu vào, thể hiện vai trò quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT là cần thiết.

Về quy định bảo đảm điểm chuẩn trúng tuyển xét tuyển sớm (sau khi quy đổi tương đương) không thấp hơn điểm chuẩn trúng tuyển của đợt xét tuyển theo kế hoạch chung, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức phân tích, nó chỉ phù hợp với phương thức xét tuyển theo học bạ, còn đánh đồng với các phương thức theo khác là không có cơ sở khoa học và không phù hợp với thực tế.

Nhiều học sinh trường chuyên giỏi đã tiếp nối các thầy theo đuổi đam mê các ngành khoa học cơ bản đã được xét tuyển theo các phương thức có thành tích đặc thù đặc biệt như vậy trong nhiều năm qua.

Kì thi tốt nghiệp 2 trong 1 phải bàn thêm

Việc chuyển đổi sang thang điểm xét tuyển 3 môn thi tốt nghiệp cũng là gượng ép và thiếu cơ sở, do điểm chuẩn xét tuyển của các phương thức phụ thuộc vào độ khó đề thi và chỉ tiêu tuyển sinh từng phương thức.

Việc chuyển đổi này chỉ được thực hiện một cách công bằng khi có sự tương đồng, hoặc tương đương của ma trận đề thi. Hơn nữa, những năm qua bài thi THPT chỉ phục vụ mục tiêu cao nhất là tốt nghiệp THPT. Độ phân hóa ở mức khác hẳn và không thể quy đổi một cách máy móc.

GS Nguyễn Đình Đức cho rằng kết quả đánh giá theo học bạ luôn cao hơn đánh giá thi tốt nghiệp THPT.

"Đề thi THPT năm 2025 mà Bộ đã công bố mẫu và ma trận đề thi năm 2025, tôi đánh giá có độ phân hóa khá tốt. Nhưng để sử dụng được 2 trong 1 để kết hợp xét tuyển đại học một cách tốt nhất để đỡ vất vả cho các trường và cho cả thí sinh khỏi phải tham gia thêm các kỳ thi đánh giá năng lực, phải bàn kĩ", ông Đức nói.

Vì theo ông, kết quả thi THPT còn phụ thuộc vào các yếu tố coi thi, chấm thi. Đề thi là yếu tố quan trọng nhưng chỉ là 1 yếu tố đầu tiên. Những vụ tiêu cực trong thi cử trước đây cho chúng ta bài học đắt giá, và nếu chỉ 1 trong các khâu đó xảy ra sơ suất, xảy ra tiêu cực là hỏng toàn bộ quá trình thi tuyển. Khi đó các trường đại học không thể yên tâm để sử dụng kết quả thi THPT để xét tuyển vào đại học.

Thiếu cơ sở khi quy các phương thức về 1 thang điểm

Theo dự thảo, quy định bảo đảm điểm chuẩn trúng tuyển xét tuyển sớm (sau khi quy đổi tương đương) không thấp hơn điểm chuẩn trúng tuyển của đợt xét tuyển theo kế hoạch chung, theo GS. Nguyễn Đình Đức là "không có cơ sở khoa học và thực tiễn để đề xuất quy định này với phương thức thi tuyển". Vì điểm chuẩn xét tuyển của các phương thức phụ thuộc vào độ khó đề thi và chỉ tiêu tuyển sinh từng phương thức.

Hơn nữa, các phương thức xét tuyển kết hợp điểm thi chứng chỉ quốc tế, đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, xét học sinh giỏi, xét học sinh trường chuyên và điểm thi tốt nghiệp, xét theo ưu tiên xét tuyển sẽ không thể áp dụng đúng điều này.

GS. Nguyễn Đình Đức cho rằng, chỉ nên quy định điểm sàn giữa các phương thức, có thể tương đương hoặc tỉ lệ với nhau bằng một hệ số K nhất định (theo độ khó, độ phân hóa trình độ thí sinh). Những phương án như Dự thảo Quy chế đang quy định chỉ áp dụng với xét tuyển bằng kết quả học bạ bậc THPT. Càng không nên xét học bạ cả quá trình 12 năm học từ tiểu học đến tận khi tốt nghiệp THPT để lấy làm căn cứ tuyển sinh vào đại học.

Thời gian đăng ký xét tuyển cũng không nên để quá dài, dễ gây nên đăng kí ảo, thiếu tập trung, phân tán cho người học và sự mệt mỏi cho các trường. "Suy cho cùng, quyết định học ở đâu, trường nào là quyết định cao nhất của người học. Bây giờ có nhiều kênh để người học có thể tìm hiểu thông tin chính xác về nhà trường và chương trình đào tạo, cơ hội việc làm", GS Đức chia sẻ.

Ông đề xuất Bộ GD&ĐT nên hỗ trợ tổ chức đăng kí xét tuyển tất cả các đợt cho tất cả phương thức trong năm tuyển sinh đảm bảo sự công bằng, bình đẳng giữa các đợt tuyển sinh.

Còn đối với chỉ tiêu xét tuyển sớm do cơ sở đào tạo quy định nhưng không vượt quá 20% chỉ tiêu của từng ngành, nhóm ngành đào tạo, theo GS. Đức nên xem xét lại cơ sở khoa học đề xuất tỉ lệ 20%.

Tuyển sinh là việc của các trường đại học được quy định theo Luật, do đó Bộ GD&ĐT không nên can thiệp quá sâu và đưa ra tỉ lệ khống chế nếu các phương thức khác của các trường trên thực tế tuyển được các em sinh viên giỏi, có chất lượng đầu vào tốt. Bộ chỉ nên hạn chế với các phương thức tuyển sinh dễ dãi, không đánh giá đúng thực chất chất lượng đầu vào, bằng mọi giá để “vơ vét” người học.

Nghiêm Huê