Những thay đổi trong cách quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng làm rõ ý kiến đại biểu nêu tại hội trường Quốc hội ngày 13/5. Ảnh: Media Quốc hội.

Ngày 13/5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, làm rõ các ý kiến thảo luận của đại biểu Quốc hội về dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, cơ quan soạn thảo đã tiếp thu tối đa, cập nhật kịp thời, đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội và thể chế hóa đầy đủ các định hướng quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

"Trong dự thảo Luật lần này, Nhà nước thực hiện các quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm tương ứng với tỷ lệ sở hữu vốn góp tại doanh nghiệp bình đẳng với các nhà đầu tư khác, không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Đây là thay đổi căn bản của Luật sửa đổi lần này," Bộ trưởng khẳng định và nêu rõ, theo Luật số 69/2014/QH13 hiện hành, Nhà nước quản lý doanh nghiệp có vốn góp của Nhà nước và đã được sửa đổi tại Luật lần này, chỉ quản lý phần vốn của Nhà nước tham gia vào doanh nghiệp.

Liên quan đến những băn khoăn của đại biểu về quản lý tài sản, Bộ trưởng cho rằng, cần xác định Nhà nước chỉ tham gia góp vốn và thực hiện quyền trên cơ sở cổ phần, phần vốn góp đó. Nhà nước phải tôn trọng doanh nghiệp, khi đã góp vốn, nguồn vốn đó sẽ hình thành tài sản của doanh nghiệp.

Dự thảo Luật cũng đã nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm và trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh theo cơ chế thị trường bình đẳng hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật. Các vấn đề cụ thể giao cho Chính phủ quy định chi tiết đảm bảo linh hoạt phù hợp với thực tiễn và sự biến động phát triển của xã hội; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục đáp ứng nhu cầu quản lý và phát triển doanh nghiệp.

Tăng trách nhiệm người đại diện phần vốn Nhà nước

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu băn khoăn về giám sát, kiểm tra, thanh tra, đánh giá hiệu quả hoạt động đầu tư và quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, cùng với việc phân cấp, trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp, dự thảo Luật bổ sung quy định Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn chỉ đạo, tổ chức giám sát, kiểm tra, thanh tra các nội dung về đầu tư vốn Nhà nước vào doanh nghiệp; quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Dự thảo cũng bổ sung quy định Hội đồng thành viên, Chủ tịch Công ty chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ, cơ quan đại diện chủ sở hữu trong quản lý, bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp; chịu trách nhiệm giải trình các nội dung liên quan đến hoạt động đầu tư và quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp theo yêu cầu.

Hội đồng thành viên, Chủ tịch Công ty không được tiếp tục làm người đại diện chủ sở hữu trực tiếp khi thực hiện không đúng các nhiệm vụ, quyền hạn được giao hoặc bị đánh giá không hoàn thành nhiệm vụ hoặc trong trường hợp có dấu hiệu bất thường, có nguy cơ ảnh hưởng đến lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp.

Nhằm gắn trách nhiệm của người đứng đầu, người đại diện phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, dự thảo Luật cũng quy định kết quả đánh giá xếp loại doanh nghiệp đánh giá người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện vốn phần vốn Nhà nước, kiểm soát viên tại doanh nghiệp là cơ sở để xem xét bổ nhiệm, cử, giới thiệu, thuê bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, chấp thuận từ chức cho thôi, miễn nhiệm, chấm dứt hợp đồng, khen thưởng.

Bên cạnh việc được mở rộng phân cấp, phân quyền, tự chủ, người đại diện vốn của Nhà nước tham gia vào các doanh nghiệp cũng được giao nhiệm vụ rất chặt chẽ. Hằng năm, Nhà nước sẽ giao các kế hoạch, chỉ tiêu kế hoạch, trên cơ sở đó sẽ có khen thưởng cũng như chế tài nếu không hoàn thành nhiệm vụ, được "cân đong, đo đếm bằng những con số cụ thể".

"Phải có thước đo để đánh giá hiệu quả như: so với lãi suất ngân hàng; so với hiệu quả của các doanh nghiệp kinh doanh cùng ngành nghề, lĩnh vực. Không phải cứ có lãi có nghĩa là có thành tích," Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh.

Kiều Chinh