Với bản chất hiếu chiến và ngoan cố, đế quốc Mỹ đã phá vỡ đàm phán tại Hội nghị Paris và bí mật lập kế hoạch chuẩn bị tập kích mang mật danh Linebacker II đánh phá Hà Nội, Hải Phòng cuối tháng 12-1972. Nhưng với tầm nhìn chiến lược, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dự đoán trước được âm mưu và thủ đoạn của địch, nên đã lãnh đạo, chỉ đạo quân và dân ta chủ động chuẩn bị, xây dựng lực lượng, đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược bằng B-52 của địch, làm nên Chiến thắng 'Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không'.
Với lối đánh sáng tạo đầy linh hoạt, bộ đội tên lửa Việt Nam đã khiến các chuyên gia Liên Xô phải ngả mũ thán phục, khi sử dụng tên lửa SAM-2 cực kỳ hiệu quả với cách thức phóng nằm ngoài sách vở.
Đó là tên cuốn sách của Đại tá - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Quang Hùng do Nhà Xuất bản Quân đội nhân dân vừa ấn hành nhân dịp kỷ niệm 50 năm Chiến thắng 'Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không' (12/1972 - 12/2022). Mặc dù chỉ 160 trang in, tác giả lại là cây bút không chuyên nhưng cuốn sách vẫn hấp dẫn bạn đọc bởi ông chính là 'người trong cuộc'.
Ghé thăm Hà Nội vào những năm 1986 và 1990, phóng viên ảnh người Mỹ Robert Nickelsberg đặc biệt ấn tượng với những bức tranh cổ động cỡ lớn được họa sĩ vẽ tay.
Sau gần 50 năm, các học giả trên thế giới vẫn đang đi tìm câu trả lời cho câu hỏi: Vì sao Việt Nam có thể hạ gục B-52?
Tên lửa phòng không MIM-23 Hawk do Mỹ sản xuất, được đưa vào biên chế năm 1959; hơn 60 năm sau, MIM-23 vẫn còn trong quân đội của nhiều quốc gia.
Đã có rất nhiều phi công phải bỏ mạng vì chiếc máy bay này và chính điều này đã biến F-100 trở thành máy bay đáng sợ nhất của không quân Mỹ.
Từ chiến công diệt B-52 đầu tiên, cách đánh 'vượt trước nửa góc' của Tiểu đoàn 77 đã thành cách đánh ưu việt của bộ đội tên lửa trong chiến dịch 12 ngày đêm bảo vệ Hà Nội.
Với việc xích lại như một đồng minh tự nhiên giữa Nga và Trung Quốc, khiến Mỹ và đồng minh phải giành và giữ ưu thế trên không, làm công cụ răn đe.
Cách đây 54 năm, vào ngày 17/9/1967, tên lửa SAM-2 của bộ đội phòng không Việt Nam lần đầu tiên bắn hạ B-52, cũng là lần đầu tiên Siêu pháo đài bay B-52, niềm kiêu hãnh của không quân Mỹ bị bắn hạ.
Cho đến nay Việt Nam vẫn là quốc gia đầu tiên và duy nhất bắn hạ được máy bay B-52 của Mỹ, không chỉ vậy hệ thống phòng không nhân dân của ta đã khiến phi công Mỹ phải sợ hãi mỗi khi làm nhiệm vụ.
Hàng hóa được vận chuyển từ Liên Xô đến Việt Nam sẽ ngắn hơn và tiện hơn rất nhiều nếu được vận chuyển bằng tàu hỏa và đi qua lãnh thổ của Trung Quốc, nhưng Liên Xô thường không lựa chọn con đường này...
Năm 1957, Phòng thiết kế do các chuyên gia tên lửa phòng không nổi tiếng của Liên Xô, như Ya Rasputin, Pie Grushin và Korobov đứng đầu, đã phát triển một hệ thống tên lửa phòng không rất tiên tiến, đó là S-75 Dvina mà NATO đặt mã hiệu là SAM-2.
Nước ngoài đang theo sát hệ thống tên lửa phòng không S-500 Prometheus. Báo Trung Quốc khuyên Bắc Kinh phải mua S-500 Prometheus nếu Nga bán.
Tổ hợp tên lửa phòng không S-75 Dvina (SAM-2) do Liên Xô (trước đây) chế tạo, với tính năng ban đầu là để bảo vệ mục tiêu cố định, như: Các thành phố lớn, khu công nghiệp, dân cư đông, căn cứ quân sự, sở chỉ huy cố định và các yếu địa khác.
Mục tiêu của chính quyền Biden là kiềm chế Trung Quốc và Nga, nhưng thứ vũ khí Mỹ nào có thể 'răn đe' được Bắc Kinh trong bối cảnh hiện tại?
Sự ra đời của các dòng máy bay phản lực giúp Mỹ rất ngạo mạn trên chiến trường, nhưng cuối cùng chúng đã phải ôm hận khi dám đùa giỡn trên bầu trời Việt Nam.
Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Mỹ đã tìm mọi cách đánh chiếm, 'mượn' hoặc ăn cắp các bí mật vũ khí của Liên Xô để phân tích, tìm ra những biện pháp chế áp hiệu quả, thậm chí là vô hiệu hóa.
Viktor Belenko - phi công của Liên Xô đã đánh cắp một chiếc tiêm kích đánh chặn MiG-25 và hạ cách xuống Nhật Bản vào ngày 6/9/1976. Sự kiện này gây chấn động cho cả Liên Xô và phương Tây.
Hệ thống phòng không dày đặc, các vũ khí lợi hại như tên lửa SAM-2, máy bay chiến đấu MiG-21 và chiến thuật tồi tệ của không quân Mỹ là lời giải thích vì sao không quân Mỹ tỏ ra kém hiệu quả ở Việt Nam.
Đã 48 năm trôi qua, nhưng cuộc chiến 'Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không' vẫn luôn được nhắc nhớ.
Theo hai tác giả Yefim Gordon và Sergey Komissarov trong tác phẩm 'Unflown Wings: Unbuilt: Các dự án máy bay không cất cánh của Liên Xô/Nga từ năm 1925', Liên Xô đã từng tính đến việc chế tạo một loại máy bay trực thăng khổng lồ có thể phóng tên lửa đất - đối - không khi nó đang ở trên không trung.
Chiến dịch 12 ngày đêm 'Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không' năm 1972, đế quốc Mỹ đã sử dụng 663 lần chiếc B-52 và 3.920 lần chiếc máy bay chiến thuật ném bom miền Bắc nước ta.
Trong trận quyết chiến chiến lược trên bầu trời Hà Nội tháng 12/1972, dù các tổ hợp phòng không SAM-2 của chúng ta đã bị Mỹ 'bắt bài' từ trước, Không quân Mỹ vẫn phải nhận thất bại cay đắng tột cùng.
Đêm 27/12/1972, chiếc tiêm kích MiG-21FM của Đoàn Không quân Sao Đỏ anh hùng, do phi công Phạm Tuân điều khiển, đã khôn khéo vượt qua vòng vây dày đặc tiêm kích F-4, lần đầu trực tiếp hạ B-52.
Cuối năm 1972, Không quân Mỹ mở chiến dịch Linebacker II với mục đích giành chiến thắng cuối cùng, buộc ta phải ký vào hiệp định Paris với những điều khoản có lợi cho chúng.
Ít ai ngờ rằng Không quân nhân dân Việt Nam đã sử dụng tới bốn loại biến thể khác nhau của tiêm kích MiG-21 để đối đầu với Mỹ trong trận Điện Biên Phủ trên không.