Thử nghiệm giảm độ cao khu vực cấm bay nội đô TPHCM

Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) vừa chính thức triển khai thí điểm phương án giảm độ cao khu vực cấm bay VVP4 (khu vực bảo vệ đặc biệt nội đô TP HCM) từ 3.000 m xuống còn 1.500 m.

Kíp trực Điều hành bay tại ATCC Hồ Chí Minh

Quyết định này được Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng Tham mưu chấp thuận sau quá trình phối hợp chặt chẽ với Cục Hàng không Việt Nam, Quân chủng Phòng không - Không quân và VATM, đánh dấu một bước "cởi trói" quan trọng cho vùng trời khu vực sân bay Tân Sơn Nhất, nơi có mật độ hoạt động bay đông đúc nhất trên cả nước.

Thời gian thử nghiệm kéo dài từ ngày 19-12-2025 đến hết 31-3-2026, trùng với cao điểm Tết Nguyên đán Bính Ngọ, nhằm tối ưu hóa vùng trời và mang lại lợi ích "kép" cho hàng không dân dụng.

Khu vực cấm bay VVP4 được quy định theo Quyết định số 159/2006/QĐ-BQP của Bộ Quốc phòng, bao phủ phần không phận nội đô TPHCM với giới hạn cao từ mặt đất lên độ cao 3.000 m, các hoạt động bay hàng không dân dụng bị cấm bay 24/24 giờ. Vị trí này nằm ngay trung tâm cụm sân bay Tân Sơn Nhất - Biên Hòa - Long Thành, khiến không phận trở nên chật hẹp, đặc biệt khi có hoạt động quân sự tại Biên Hòa.

Qua các hội thảo và đánh giá tác động từ năm 2024, VATM đã phối hợp với Cục Hàng không Việt Nam, Cục Tác chiến (Bộ Tổng Tham mưu) và Bộ Tham mưu (Quân chủng Phòng không – Không quân) để xây dựng phương án. Ngày 19-9-2024, Bộ Tham mưu đã báo cáo đánh giá, nhấn mạnh việc giảm độ cao cần đảm bảo an ninh quốc phòng, dù có thể tăng phức tạp trong giám sát mục tiêu bay thấp. Đến ngày 13-8-2025, Cục Hàng không báo cáo kết quả phối hợp, đề nghị Bộ Quốc phòng đồng ý chủ trương thử nghiệm 6 tháng.

Từ trái qua: Khu vực cấm bay VVP4 trước và sau khi giảm độ cao xuống 1.500 m

Việc giảm độ cao khu vực cấm bay VVP4 từ 3.000 m xuống 1.500 m mở ra không gian cần thiết cho hoạt động hàng không dân dụng, giải quyết các hạn chế lâu nay như máy bay phải bay vòng tránh, giới hạn độ cao, dẫn đến tốn nhiên liệu và thời gian bay của các hãng hàng không.

Việc giảm độ cao khu vực cấm bay VVP4 giúp tăng hiệu quả khai thác và tiết kiệm kinh tế. Với mật độ bay trung bình 750 chuyến cất/hạ cánh hàng ngày tại Tân Sơn Nhất (chủ yếu hướng Bắc và Đông Bắc, chiếm 70%), máy bay giờ có thể bay thẳng hơn, rút ngắn quãng đường và thời gian lấy độ cao. Ước tính mỗi chuyến bay tiết kiệm 1-3 phút trong giờ cao điểm.

Dựa trên số liệu tính toán của các hãng hàng không, mỗi 11 km (tương đương 1 phút bay) tiết kiệm khoảng 1,6 triệu đồng đối với loại máy bay A321, 3 triệu đồng đối với loại máy bay A350, và 2,5 triệu đồng đối với loại máy bay B787 (số liệu trung bình sẽ là 2,4 triệu đồng). Với áp dụng chính thức sẽ góp phần giảm chi phí đáng kể cho các hãng hàng không.

Giảm độ cao khu vực cấm bay nội đô TP HCM giúp tăng hiệu quả khai thác và tiết kiệm kinh tế, cải thiện an toàn bay, bảo vệ môi trường, đồng thời chuẩn bị chiến lược cho cụm sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành

Ngoài ra, việc này còn giúp cải thiện an toàn bay, bảo vệ môi trường. Giảm nguy cơ máy bay dân dụng vi phạm khu vực cấm khi thời tiết xấu (mùa mưa từ tháng 5-10 với dông nhiều, trần mây thấp). Trước đây, máy bay thực hiện tiếp cận hụt trên đường cát hạ cánh 07/25 thường phải vòng về phía khu vực cấm bay VVP4 ở độ cao thấp, gây rủi ro lớn. Nay, với việc giảm độ cao khu vực cấm thấp hơn, máy bay linh hoạt hơn mà vẫn đảm bảo an toàn.

Tiết kiệm nhiên liệu đồng nghĩa giảm phát thải CO2, phù hợp cam kết "hàng không xanh". Với mật độ bay dày đặc tại cửa ngõ phía Nam, lợi ích giảm thiểu tác động môi trường sẽ góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của ngành hàng không.

Chuẩn bị chiến lược cho cụm sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành

Khi sân bay Long Thành được khai thác, với việc khai thác đồng thời cả hai sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành, việc giảm độ cao khu vực cấm VVP4 sẽ tạo các không gian linh hoạt, tách biệt luồng bay, giảm xung đột cho các hoạt động bay tại khu vực này.

Thử nghiệm này không chỉ giải tỏa áp lực tức thì cho Tân Sơn Nhất trong dịp Tết Nguyên đán 2026 mà còn là "chìa khóa" cho bài toán quy hoạch vùng trời khu vực này. Kết thúc giai đoạn thử nghiệm, VATM sẽ tổng hợp dữ liệu để báo cáo các cơ quan chức năng để xem xét áp dụng chính thức.

Dương Ngọc