Từ năm 2026, áp dụng thống nhất một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc

Kết quả biểu quyết thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. (Ảnh: DUY LINH)

Sáng 10/12, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, với đại đa số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Kết quả, với 437/445 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, đạt tỷ lệ 92,39%, Quốc hội đã chính thức thông qua luật này.

Theo đó, luật quy định rõ về nhà giáo, vị trí pháp lý của các cơ sở giáo dục, phát triển trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo, hệ thống văn bằng chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, đặc biệt là thống nhất sử dụng một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông trên toàn quốc.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 2 của luật.

Trước đó, các đại biểu Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. (Ảnh: DUY LINH)

Theo đó, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến thẩm tra để chỉnh lý dự thảo theo hướng quy định Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc nhằm bảo đảm cho phép Bộ Giáo dục và Đào tạo lựa chọn phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy thuộc vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, dự thảo tiếp tục giao Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; đồng thời, bỏ quy định “giao Chính phủ quy định chi tiết về xã hội hóa sách giáo khoa”.

Trong bối cảnh hiện nay, chưa đủ điều kiện để luật hóa ngay phương án bộ sách thống nhất do Nhà nước trực tiếp biên soạn hay thực hiện theo cơ chế xã hội hóa, vì phương án cụ thể vẫn đang được cấp có thẩm quyền xem xét.

Ngoài ra, quy định theo hướng mở như dự thảo giúp bảo đảm tính ổn định của luật, tránh tạo ràng buộc cứng khi chủ trương còn trong quá trình nghiên cứu, đánh giá tác động.

Riêng việc xã hội hóa, bao gồm việc tổ chức, cá nhân cho, tặng sách giáo khoa giáo dục phổ thông, tiếp tục thực hiện theo Điều 16 Luật Giáo dục hiện hành và các quy định pháp luật có liên quan.

Bên cạnh đó, dự thảo đã chỉnh lý, làm rõ vị trí pháp lý của “trung học nghề” thuộc giáo dục nghề nghiệp, theo đó “Giáo dục nghề nghiệp gồm sơ cấp, trung học nghề, trung cấp, cao đẳng và các chương trình đào tạo nghề khác” (điểm c khoản 2 và khoản 3 Điều 6); xác định rõ “giáo dục trung học nghề cùng cấp học với giáo dục trung học phổ thông” góp phần nâng cao hiệu quả phân luồng học sinh, tăng liên thông giữa giáo dục trung học phổ thông với đào tạo nghề, làm rõ giá trị pháp lý của bằng trung học nghề, quyền học liên thông cao hơn thông qua việc sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 38 “Đào tạo trình độ đại học dành cho người học đã tốt nghiệp trung học phổ thông, trung học nghề hoặc tương đương trở lên”.

Dự thảo chỉnh lý quy định tại khoản 2 Điều 9 về phân luồng thể hiện rõ việc tạo điều kiện để học sinh sau khi hoàn thành chương trình giáo dục trung học cơ sở, giáo dục trung học phổ thông, trung học nghề và tương đương tiếp tục học ở cấp học, trình độ cao hơn hoặc tham gia lao động phù hợp với năng lực, sở trường, năng khiếu, điều kiện của cá nhân và nhu cầu của xã hội.

Đồng thời Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo căn cứ thẩm quyền được giao nghiên cứu xây dựng phương án bảo đảm quyền lợi chính đáng của người học và bảo đảm chất lượng giáo dục tại Thông tư của Bộ trưởng quy định chi tiết về phân luồng và liên thông cũng như quy định về tuyển sinh.

Toàn cảnh phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý thống nhất quy định không cấp bằng trung học cơ sở, thay bằng cụm từ “hoàn thành chương trình trung học cơ sở hoặc tương đương” trong toàn bộ dự thảo luật. Đồng thời, dự thảo quy định văn bằng, chứng chỉ được cấp dưới dạng bản giấy hoặc bản số, nhằm thúc đẩy triển khai các chủ trương về chuyển đổi số trong giáo dục.

Bên cạnh đó, dự thảo chuẩn hóa thuật ngữ “văn bằng chương trình đào tạo chuyên sâu của một số ngành, lĩnh vực đặc thù” thay cho “văn bằng tương đương”, phản ánh đúng bản chất các văn bằng như bác sĩ, dược sĩ, kỹ sư, kiến trúc sư; bảo đảm thống nhất với dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và tiệm cận thông lệ quốc tế.

Đối với các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe cấp văn bằng như bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa, việc hướng dẫn tổ chức thực hiện và quản lý do Bộ Y tế thực hiện theo quy định tại dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).

Chính phủ đã tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến các đại biểu Quốc hội, bổ sung quy định về việc giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa giáo dục phổ thông trong chương trình đào tạo một số ngành, nghề đặc thù, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn (nhất là lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao).

Đồng thời, dự thảo bãi bỏ khoản 2 Điều 28 và giao Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo quy định các trường hợp học sinh được học vượt lớp, học ở độ tuổi cao hơn hoặc thấp hơn tuổi quy định tại khoản 1, qua đó tăng tính linh hoạt, phù hợp điều kiện và năng lực đa dạng của học sinh, đặc biệt với học sinh dân tộc thiểu số, học sinh có hoàn cảnh đặc thù, hoặc có năng khiếu, tố chất nổi trội; phù hợp định hướng phát triển nhân tài và xây dựng nền giáo dục mở, linh hoạt, hiện đại.

TRUNG HƯNG