Ưu tiên truyền thông dựa trên cảnh báo sớm về phòng chống thiên tai
Các cơ quan báo chí phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai chủ động ngăn chặn và phản bác tin giả, tin sai lệch trong thiên tai, bảo vệ thông tin chính thống.
Đồn Biên phòng Làng Ho (Bộ đội Biên phòng Quảng Bình) hỗ trợ, giúp đỡ di dời 10 hộ, 52 người dân bản Mít Cát, xã Kim Thủy, huyện Lệ Thủy đến vị trí an toàn. Ảnh: TTXVN phát
Chiều 10/7, tại tỉnh Phú Thọ, Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức chương trình tập huấn "Kỹ năng tác nghiệp an toàn trong thiên tai cho đội ngũ phóng viên chuyên trách về phòng, chống thiên tai".
Phó Cục trưởng Cục Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai Nguyễn Văn Tiến cho biết, công tác phòng, chống thiên tai đang ngày càng có sự chuyển biến rõ rệt, từ “bị động ứng phó” sang “chủ động phòng ngừa” và đến nay các bộ, ngành, địa phương đang chú trọng xây dựng “Cộng đồng bền vững, thích ứng thiên tai”, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
Trước diễn biến thời tiết, thiên tai ngày càng cực đoan, bất thường, việc trang bị kỹ năng tác nghiệp an toàn cho mỗi phóng viên chuyên trách về phòng, chống thiên tai cần được quan tâm, trong đó, việc tập huấn, chia sẻ bài học kinh nghiệm, thực tiễn là rất cần thiết. Thông tin về huy động các cơ quan báo chí tuyên truyền về phòng, chống thiên tai, Phó Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch Đặng Khắc Lợi cho hay, công tác tuyên truyền về phòng, chống thiên tai không chỉ là cầu nối giữa người dân với các cơ quan quản lý nhà nước về phòng, chống thiên tai mà còn góp phần định hướng, nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp. Các cơ quan báo chí cần chủ động triển khai nhiều giải pháp số hóa hoạt động tuyên truyền từ thiết lập các website hiện đại, fanpage, kênh YouTube, TikTok của báo đến ứng dụng các công nghệ mới như AI, chatbot trong tư vấn, giải đáp thắc mắc về phòng, chống thiên tai. Tuy nhiên, chuyển đổi số trong tuyên truyền phòng, chống thiên tai vẫn gặp phải không ít thách thức như thiếu ngân sách đầu tư, cơ sở hạ tầng công nghệ chưa đồng đều; đội ngũ phóng viên, biên tập viên chưa được đào tạo bài bản về kỹ năng tuyên truyền...
Do vậy, điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí cần đẩy mạnh đầu tư, nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, hiện đại hóa hệ thống truyền thông đa phương tiện, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ phụ trách tuyên truyền, xây dựng năng lực làm chủ các công cụ số mới, phát triển nội dung số sáng tạo, gần gũi với học sinh, sinh viên, đặc biệt là thế hệ trẻ, chú trọng bảo đảm an toàn cho độc giả khi kết nối trên môi trường số...
Chia sẻ về công tác truyền thông phòng, chống thiên tai trong thời gian tới, Phó Trưởng phòng Quản lý rủi ro thiên tai cộng đồng và truyền thông (Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai) Nguyễn Thị Thúy Ái cho rằng, cần tăng cường tuyên truyền về hoàn thiện chính sách và hệ thống phòng, chống thiên tai; chỉ đạo, điều hành phòng, chống thiên tai; tăng cường thông tin phản ánh thiên tai dưới góc nhìn rủi ro và phòng ngừa thay vì chỉ tập trung vào thiệt hại và cứu trợ sau thiên tai.
Cùng với đó, các cơ quan báo chí ưu tiên truyền thông dựa trên cảnh báo sớm và hướng dẫn hành động cụ thể, giúp người dân chủ động ứng phó theo từng loại hình thiên tai. Phổ biến, tuyên truyền các bài học hay trong giảm nhẹ rủi ro thiên tai, mô hình chuyển đổi sinh kế thành công sau thiên tai; công tác chuẩn bị của địa phương, nhất là phương châm 4 tại chỗ. Các cơ quan báo chí phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai chủ động ngăn chặn và phản bác tin giả, tin sai lệch trong thiên tai, bảo vệ thông tin chính thống và định hướng dư luận xã hội. Trưởng phòng Ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai Nguyễn Văn Hải nêu một số vấn đề liên quan trong phòng, chống thiên tai khi thực hiện chính quyền 2 cấp như thực hiện tốt Nghị định số 200/2025/NĐ- CP ngày 9/7/2025 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng thủ dân sự (trong đó đề cập đến các vấn đề như cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhiệm vụ của Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự các cấp); trách nhiệm của cấp tỉnh, xã, phường trong công tác phòng, chống thiên tai. Nhà báo Tùng Thư, Ban Thời sự, Đài Truyền hình Việt Nam chia sẻ, hiện tượng thiên tai luôn có thể thay đổi và vượt ngoài dự báo, do vậy, trong tác nghiệp thiên tai cần phải đảm bảo phương thức liên lạc, luôn sẵn sàng sơ tán, xác định rõ phạm vi tác nghiệp an toàn, luôn giữ vững bình tĩnh, luôn nắm được vị trí của phóng viên, giữ liên lạc chặt chẽ, liên tục, hệ thống chỉ huy rõ ràng, thống nhất, liên kết chặt chẽ giữa các thành viên... "An toàn là trách nhiệm không phải là lựa chọn. Chuẩn bị kỹ, phối hợp chặt chẽ, giữ vững tâm lý với mục tiêu tin bài giá trị và tất cả trở về an toàn", Nhà báo Tùng Thư lưu ý. Nhà báo Trung Kiên, Câu lạc bộ phóng viên phòng, chống thiên tai thông tin về các kỹ năng tác nghiệp đối với các loại hình thiên tai trong bão số 3 (bão Yagi) như mưa lớn, gió mạnh, lũ quét, sạt lở đất... trong đó nhấn mạnh, nhà báo tác nghiệp về thiên tai cần có sức khỏe, ý chí và khi tác nghiệp cần phải tính đến các đồ dùng, yếu tố cần có như mang nhiều sim, thuốc, trang bị tốt các kiến thức về các loại hình thiên tai, hiểu về văn hóa địa phương nơi tác nghiệp... Ngoài ra Nhà báo tác nghiệp trong thiên tai cần phải thích ứng linh hoạt, hiệu quả nhưng trên hết là yếu tố an toàn vẫn phải đặt lên hàng đầu.
Nhà báo Kiên Trung, Báo Nông nghiệp và Môi trường tâm sự, khi tác nghiệp về thiên tai cần phải thường xuyên cập nhật các thông tin dự báo thời tiết, tuân thủ yêu cầu của lực lượng chức năng, hãy đi cùng nhau đừng đi tách biệt, sự phối hợp của lực lượng chức năng, tận dụng lợi thế của công nghệ.
Chương trình cũng được đại diện Hội Chữ thập đỏ Việt Nam cung cấp kỹ năng sơ cấp cứu trong tình huống khẩn cấp. Trong khuôn khổ Chương trình tập huấn, các nhà báo sẽ đi thực tế tại công trình kè chống sạt lở sông Đà phường Hòa Bình (trước đây là phường Trung Minh, thành phố Hòa Bình).
