Đại biểu Quốc hội đề xuất tổ chức kỳ thi tuyển giáo viên chung toàn tỉnh bảo đảm công bằng, minh bạch

Sáng ngày 20/11 Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Nhân dịp Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành Phiên thảo luận đã gửi lời chúc các thầy giáo, cô giáo luôn mạnh khỏe, hạnh phúc, giữ vững niềm tin và nhiệt huyết, tiếp tục đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp "trồng người" cao quý vì thế hệ trẻ Việt Nam và tương lai của đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành Phiên thảo luận sáng 20/11. Ảnh: QH

Thành tựu và khát vọng của đất nước có đóng góp to lớn của giáo dục, của đội ngũ giáo viên

Phát biểu mở đầu phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh khẳng định, Đảng và Nhà nước luôn xác định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là con đường làm nên sức mạnh và tương lai, vận mệnh của dân tộc, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân.

Trong suốt chiều dài lịch sử, giáo dục luôn đồng hành với vận mệnh dân tộc, góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, xây dựng con người và phát triển trí tuệ Việt Nam.

Những thành tựu của đất nước hôm nay, cũng như khát vọng vươn lên của ngày mai, đều có phần đóng góp thầm lặng nhưng vô cùng to lớn của đội ngũ nhà giáo, những người đã dành trọn đời mình cho sự nghiệp cao quý "trồng người".

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, quán triệt tinh thần chỉ đạo của Trung ương, Quốc hội đã và đang thể chế hóa kịp thời các chủ trương lớn của Đảng. Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua Luật Nhà giáo và hai Nghị quyết quan trọng về miễn, hỗ trợ học phí và phổ cập giáo dục mầm non.

Tại Kỳ họp thứ 10 này - kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ Khóa XV, Quốc hội tiếp tục thảo luận, xem xét thông qua ba dự án luật về giáo dục, đào tạo; các cơ chế, chính sách đặc thù để tạo đột phá; đồng thời xem xét chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035.

Đây là những bước đi quan trọng để cụ thể hóa Nghị quyết 71-NQ/TW, tạo hành lang pháp lý và cơ chế vượt trội cho giáo dục phát triển mạnh mẽ để thực hiện tầm nhìn đến năm 2045: xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu; phấn đấu có ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín.

Trước đó, sáng 22/10 và ngày 17/11, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về 3 dự án Luật và dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội để thực hiện đột phát phát triển giáo dục và đào tạo. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội trình bày Báo cáo thẩm tra các dự án Luật và dự thảo Nghị quyết.

Tại phiên thảo luận Tổ đã có 78 lượt ý kiến phát biểu về ba dự án luật và 75 ý kiến phát biểu về dự thảo Nghị quyết. Các nội dung góp ý của đại biểu đã được Tổng thư ký Quốc hội tổng hợp đầy đủ và gửi tới các đại biểu.

Từ ngày 14/11 đến nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo có 3 báo cáo giải trình tiếp thu, bước đầu ý kiến của các đại biểu Quốc hội gửi cùng với các dự thảo luật được cập nhật so với bản trình Quốc hội ngày 22/10 cùng với bản so sánh những nội dung đã được tiếp thu và chỉnh lý.

Các đại biểu tham gia Phiên thảo luận sáng 20/11. Ảnh: QH

Thi tuyển giáo viên phải thống nhất "một sân chơi chung", đảm bảo công bằng, minh bạch

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu cho rằng muốn xây dựng đội ngũ giáo viên đủ mạnh thì khâu tuyển dụng, phân công nhân sự phải thực sự công bằng, minh bạch và thống nhất.

Theo đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (đoàn Cần Thơ), công tác nhân sự trong cơ sở giáo dục và đào tạo không chỉ là thủ tục mà đòi hỏi đánh giá sâu về năng lực, đạo đức và phù hợp nhiệm vụ.

Trong dự thảo cho phép Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã được điều động, thuyên chuyển nhân sự trường học. Song, thực tế, cấp xã không có cơ quan chuyên môn giáo dục, chỉ có phòng văn hóa xã hội. Công tác điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công nhân sự đối với nhà giáo, cán bộ quản lý, nhân viên không chỉ thực hiện khâu thủ tục hay quy trình mà còn gắn với việc đánh giá năng lực chuyên môn, đạo đức.

Trong khi đó, thẩm quyền này hiện được giao cho giám đốc Sở giáo dục và đào tạo. Nếu giao toàn bộ thẩm quyền cho ủy ban nhân dân cấp xã, sẽ phát sinh tình trạng thiếu tính thuyết phục, chưa phù hợp với tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW, yêu cầu gắn đánh giá chuyên môn với quản lý nhân sự và tài chính

Đại biểu đề xuất giao quyền bố trí điều động cho Ủy ban nhân dân cấp xã, nhưng vẫn phối hợp chặt chẽ, chỉ phân cấp một phần cho địa phương.

Đại biểu Quốc hội Triệu Thị Ngọc Diễm (đoàn Cần Thơ). Ảnh: QH

Đại biểu Phạm Hùng Thắng (đoàn Ninh Bình) đồng tình với việc phân cấp và giao thẩm quyền cho giám đốc Sở giáo dục và đào tạo trong tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí và thay đổi vị trí việc làm đối với đội ngũ nhà giáo và nhân viên các cơ sở giáo dục công lập.

Tuy nhiên, đại biểu Phạm Hùng Thắng đề nghị cần bổ sung quy định cụ thể để bảo đảm tính công khai, minh bạch và công bằng trong các khâu nhân sự này. Đồng thời nhấn mạnh phải quy định rõ cơ chế phối hợp giữa Sở giáo dục và đào tạo và chính quyền cấp xã - nơi tiếp nhận hoặc nơi nhân sự được điều động đi - nhằm tránh nguy cơ lạm quyền, phát sinh tiêu cực và hạn chế vướng mắc trong quá trình triển khai.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội). Ảnh: QH

Cùng quan tâm đến vấn đề điều chuyển giáo viên, theo đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) chỉ khi giao Sở giáo dục và đào tạo quyền tuyển dụng và điều động thì tỉnh mới có thể bố trí, điều phối giáo viên hợp lý giữa nơi thừa - nơi thiếu và bảo đảm sự cân đối trên toàn hệ thống.

Đề xuất về một kỳ thi tuyển chung cho tất cả chỉ tiêu tuyển dụng trong tỉnh, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng nên giao cho Sở giáo dục và đào tạo tổ chức một kỳ thi chung cho tất cả các trường toàn tỉnh, tuyển giáo viên cho tất cả các trường có nhu cầu. Cách làm này sẽ tạo ra một thước đo thống nhất cho mọi ứng viên.

Từ kết quả kỳ thi tuyển chung, các trường và các xã chỉ cần căn cứ điểm thi của ứng viên để lựa chọn đủ số lượng giáo viên theo nhu cầu, lấy từ cao xuống thấp. Giáo viên không trúng tuyển ở trường này vẫn có thể đăng ký sang trường khác bằng chính kết quả thi đó. Khi số lượng người đăng ký tăng lên, các trường có cơ hội lựa chọn được ứng viên tốt hơn, còn thí sinh cũng có thêm cơ hội trúng tuyển.

Ngược lại, theo đại biểu Hoàng Văn Cường, nếu giao cho từng trường, từng xã tự tổ chức thi tuyển thì số lượng đề thi và hội đồng thi sẽ tăng lên tương ứng, gây tốn kém và lãng phí.

Đại biểu phân tích, chất lượng đề thi giữa các trường khó có thể đồng đều, dễ dẫn đến tuyển dụng thiếu công bằng: có nơi người năng lực yếu lại trúng tuyển vì đề thi quá dễ, trong khi người giỏi có thể trượt ở nơi khác vì đề thi quá khó. Ứng viên trượt trường này lại phải chạy sang trường khác thi lại, vừa mất thời gian, công sức, vừa không biết mình phù hợp với trường nào.

Hồng Phong