Đại biểu Quốc hội: Ga đường sắt phải được đầu tư như một trung tâm thương mại

Đó là ý kiến của Đại biểu Đặng Ngọc Huy (đoàn Quảng Ngãi) tại thảo luận tổ chiều 16/6 về Dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) và chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 TP.HCM.

Nhà ga hiện đang quá ít dịch vụ

Đại biểu Đặng Ngọc Huy cho rằng, chúng ta cần phải thiết kế xây dựng nhà ga đường sắt với đầy đủ công năng phục vụ cho khai thác, vận chuyển hành khách, hàng hóa. Đồng thời phải thiết kế để xây dựng các trung tâm thương mại, dịch vụ, ngân hàng, chứ không phải chỉ đơn thuần là một nhà ga với rất ít dịch vụ đi kèm như hiện nay.

“Tôi đi nước ngoài và đi tàu cao tốc, tại các ga thấy bát ngát trung tâm thương mại, ngân hàng, ăn uống, dịch vụ…Chúng ta nên nghiên cứu, thiết kế nhà ga đường sắt của mình cũng phải như vậy”, ông Huy nêu ý kiến.

Đại biểu Đặng Ngọc Huy (đoàn Quảng Ngãi).

Ngoài ra, đại biểu Huy cũng cho rằng, cần nghiên cứu đầu tư thêm một khổ đường sắt song song với đường sắt Bắc - Nam để chuyên chở hàng hóa, trang thiết bị công trình với khổ đường tiêu chuẩn 1,435m và hạn chế tối đa các điểm giao cắt giữa đường sắt với đường bộ để giảm tai nạn giao thông.

“Ở nước ngoài, đường sắt của họ gần như không có điểm giao cắt với đường bộ, đường dân sinh”, đại biểu Huy nói.

Cũng tham gia ý kiến đóng góp tại phiên họp tổ, đại biểu Đinh Ngọc Minh (đoàn Cà Mau) cho rằng chúng ta cần phải huy động được nguồn lực toàn xã hội để khai thác tối đa được nguồn kinh phí.

Theo ông Minh, trong luật chúng ta quy định Nhà nước sẽ xây dựng hệ thống hạ tầng đường sắt, còn cho phép các doanh nghiệp thuê để chạy tàu. Vì thế sẽ rất giống mô hình của hàng không.

“Hàng không của chúng ta có nhiều hãng khai thác nên tính cạnh tranh rất tốt và Nhà nước chỉ quản lý các sân bay. Thậm chí, một số sân bay cũng cho tư nhân khai thác nên hiệu quả cao.

Trước đây chúng ta đi một chuyến máy bay đã hết cả tháng lương, nhưng nay do nhiều doanh nghiệp hàng không cạnh tranh nên giá vé khá phù hợp, người dân có thể đi lại dễ dàng. Đó là thế mạnh của sự cạnh tranh và là thuận lợi của Luật Đường sắt lần này”, đại biểu Minh nói.

Đại biểu Đinh Ngọc Minh (đoàn Cà Mau).

Sửa luật để đảm bảo tính khả thi, hiệu quả

Phát biểu thảo luận tại tổ chiều 16/6, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, đường sắt của chúng ta có từ hơn 140 năm và đã mang lại hiệu quả. Đặc biệt những năm tháng chiến tranh, thời bao cấp khi phương tiện thủy, hàng không hạn chế thì đường sắt là hệ thống chính cho vận chuyển.

Cách đây 2-3 nhiệm kỳ ta đã nghĩ chuyện đầu tư đường sắt, đặc biệt là trục Bắc - Nam, bàn nhiều để làm, nhưng chưa làm được.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh (Ảnh: Media Quốc hội).

Ông Minh cho biết, chúng ta cũng phát triển một số tuyến đường sắt đô thị như Cát Linh - Hà Đông, tuyến Nhổn - Cát Linh - ga Hà Nội, Bến Thành - Suối Tiên…Từ đầu tư cho đến các hoạt động khác gần như đều phụ thuộc nước ngoài, nên thời gian thi công không đảm bảo, như Cát Linh - Hà Đông kéo dài; tuyến Suối Tiên - Bến Thành đều kéo dài.

“Các tuyến này cũng cơ bản đội vốn, dây chuyền công nghệ và khả năng cung ứng cho dây chuyền công nghệ, muốn làm, thay thế sửa chữa đều phụ thuộc các nước như Cát Linh - Hà Đông của Trung Quốc; ga Hà Nội và Bến Thành - Suối Tiên phụ thuộc Pháp, Nhật”, Bộ trưởng Minh thẳng thắn.

Cũng theo Bộ trưởng, chúng ta chưa đứng lên làm chủ khoa học công nghệ, chưa làm chủ được đường sắt là điều rất trăn trở của Bộ Giao thông (cũ) và giờ là Bộ Xây dựng.

“Vì vậy chúng tôi mạnh dạn nghiên cứu hệ thống đường sắt, gồm đường sắt quốc gia như tuyến Bắc - Nam, Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; đường sắt địa phương Hà Nội, TP.HCM với hơn chục đường sắt; tuyến đường sắt kết nối giữa các địa phương”, ông Minh nói.

Luật Đường sắt 2013 thi hành nhưng phát sinh nhiều vướng mắc, đặc biệt khi triển khai đồng bộ các tuyến đường sắt, cần đề xuất nhiều cơ chế. Việc sửa đổi luật nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn của luật để triển khai thực hiện hiệu quả từ chuẩn bị đầu tư, thực hiện thi công và hoàn thành dự án, đảm bảo những người thực thi yên tâm về pháp luật.

“Nếu chính sách gò bó, không có tiêu chí, điều kiện cụ thể thì nhà đầu tư rất khó thực hiện. Tính trung bình việc chuẩn bị đầu tư là mất khoảng 5 năm, mới có thể khởi công được. Vì vậy cần cắt giảm thủ tục tối đa, đưa vào tiêu chí, điều kiện ưu đãi”, ông Minh cho biết.

PHẠM DUY