Ngành công nghiệp ô tô chao đảo vì 'đòn' thuế quan mới nhất của ông Trump

Các nhà sản xuất ô tô Mỹ và các đối thủ toàn cầu đều chao đảo bởi thông báo hôm 26/3 của Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng ông sẽ áp mức thuế quan 25% đối với tất cả các loại xe và phụ tùng ô tô sản xuất ở nước ngoài được nhập khẩu vào "xứ cờ hoa".

Thuế quan đối với tất cả ô tô được vận chuyển vào Mỹ sẽ có hiệu lực vào ngày 3/4, trong khi thuế quan đối với phụ tùng ô tô sẽ có hiệu lực "muộn nhất là ngày 3/5", theo văn bản tuyên bố mà ông Trump đã ký.

Tổng thống Trump cho biết, ông đã liên lạc với 3 hãng sản xuất ô tô lớn (Big Three) là Stellantis, Ford và General Motors. "Nếu họ có nhà máy ở đây, họ sẽ rất vui mừng", ông nói. "Nếu họ không có nhà máy ở đây, họ sẽ phải bắt tay vào xây dựng chúng".

Cổ phiếu của cả 3 công ty đều giảm trong phiên giao dịch ngoài giờ sau thông báo của ông Trump. Cổ phiếu của General Motors đã giảm 8%, trong khi cổ phiếu của Ford và cổ phiếu giao dịch tại Mỹ của công ty mẹ Chrysler Stellantis đều giảm khoảng 4,5%.

Tại châu Á, cổ phiếu của Toyota Motor, Honda Motor và Hyundai Motor đều giảm khoảng 3%.

Cổ phiếu của Tesla, công ty sản xuất tất cả các loại ô tô được bán tại Mỹ nhưng có một số bộ phận nhập khẩu, đã giảm 1,3%.

Ông Trump cho biết, mức thuế được công bố hôm 26/3 có thể là mức trung lập ròng hoặc thậm chí là tốt cho Tesla. Ông cho biết CEO của công ty và đồng minh thân cận của ông là tỷ phú Elon Musk đã không tư vấn cho ông về mức thuế đối với ô tô.

Theo công ty nghiên cứu GlobalData, gần một nửa số ô tô được bán tại Mỹ vào năm ngoái là ô tô nhập khẩu.

Giá trị nhập khẩu ô tô hàng năm của Mỹ từ các đối tác (tính theo tỷ USD). Đồ họa: Financial Times

Autos Drive America, một nhóm đại diện cho các hãng sản xuất ô tô nước ngoài lớn bao gồm Honda, Hyundai, Toyota và Volkswagen, cho biết "mức thuế quan áp dụng hiện nay sẽ khiến việc sản xuất và bán ô tô tại Mỹ trở nên đắt đỏ hơn, cuối cùng dẫn đến giá cao hơn, ít lựa chọn hơn cho người tiêu dùng và ít việc làm hơn trong ngành sản xuất tại Mỹ".

Kể từ đầu nhiệm kỳ thứ hai của mình, Tổng thống Trump đã liên tục công bố các mức thuế quan và lời đe dọa áp đặt thuế quan, khiến các doanh nghiệp lo lắng và thị trường toàn cầu xáo trộn.

Hôm 26/3, ông chủ Nhà Trắng nhắc lại rằng ông hy vọng mức thuế quan đối với ô tô sẽ thúc đẩy các hãng sản xuất ô tô đầu tư nhiều hơn vào Mỹ, thay vì Canada hoặc Mexico.

Các hãng sản xuất ô tô ở Bắc Mỹ phần lớn đã được hưởng quy chế thương mại tự do kể từ năm 1994. Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) năm 2020 trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump đã áp đặt các quy tắc mới được thiết kế để tăng sản lượng khu vực.

Sau khi áp dụng mức thuế 25% đối với Mexico và Canada vào đầu tháng 3, ông Trump đã cho phép hoãn một tháng đối với các loại xe được sản xuất theo các điều khoản của USMCA, điều này có lợi cho các công ty Mỹ.

"Các công ty đã đầu tư hàng trăm triệu và hàng tỷ USD vào các nhà máy ở Canada và Mexico có khả năng sẽ thấy lợi nhuận của họ bị cắt giảm đáng kể trong vài quý tới, nếu không muốn nói là trong vài năm nữa", ông Sam Fiorani, nhà phân tích tại AutoForecast Solutions, cho biết.

"Chúng tôi sẽ xem xét điều chỉnh dự báo doanh số và sản lượng vì điều này sẽ khiến mọi thứ trở nên hỗn loạn".

Nhà Trắng cho biết, mức thuế 25% đối với các bộ phận ô tô nhập khẩu vào Mỹ sẽ bắt đầu có hiệu lực chậm nhất là vào ngày 3/5, đánh thuế các bộ phận ô tô chính bao gồm động cơ, hộp số, bộ phận hệ thống truyền động và các thành phần điện.

Các nhà nhập khẩu ô tô theo USMCA sẽ có cơ hội chứng nhận bộ phận sản xuất tại Mỹ để được miễn thuế, trong khi bộ phận không phải của Mỹ sẽ bị đánh thuế.

Theo ước tính của Cox Automotive, một nhà cung cấp dịch vụ ô tô, mức thuế mới sẽ khiến 3.000 USD được cộng vào chi phí của một chiếc xe do Mỹ sản xuất, và 6.000 USD đối với một chiếc xe được sản xuất tại Canada hoặc Mexico mà không được miễn trừ.

Nếu thuế quan được thông qua, Cox dự kiến đến giữa tháng 4, "hầu như toàn bộ" hoạt động sản xuất xe ở Bắc Mỹ sẽ bị gián đoạn, dẫn đến sản lượng xe giảm 20.000 chiếc mỗi ngày, hoặc sản lượng giảm khoảng 30%.

Liên đoàn Công nhân Ô tô Mỹ (UAW), đại diện cho công nhân nhà máy tại Big Three Detroit, các nhà sản xuất ô tô đã ca ngợi động thái của ông Trump.

"Với các mức thuế quan này, hàng nghìn công việc lương cao trong ngành ô tô có thể được đưa trở lại cộng đồng lao động trên khắp nước Mỹ chỉ trong vòng vài tháng, chỉ bằng cách tăng thêm ca làm việc hoặc dây chuyền tại một số nhà máy ô tô chưa được sử dụng hết công suất", Chủ tịch UAW Shawn Fain cho biết trong một tuyên bố.

Sau thông báo của ông Trump, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã chỉ trích đòn thuế quan, nhưng cho biết Liên minh châu Âu sẽ chờ để công bố bất kỳ hành động trả đũa nào.

"Chúng tôi hiện sẽ đánh giá thông báo này, cùng với các biện pháp khác mà Mỹ đang hình dung trong những ngày tới", bà cho biết trong một tuyên bố.

Thủ hiến Ontario Doug Ford cho biết Canada nên trả đũa. "Tôi đã nói chuyện với Thủ tướng Mark Carney. Chúng tôi đồng ý rằng Canada cần phải kiên định, mạnh mẽ và đoàn kết", ông Ford cho biết trong một bài đăng trên X. "Tôi hoàn toàn ủng hộ việc chính phủ liên bang chuẩn bị áp thuế quan trả đũa để chứng minh rằng chúng tôi sẽ không bao giờ lùi bước".

Minh Đức (Theo Reuters, CNN)