Ven biên rục rịch đón lũ

Hàng năm, khi lũ về ngư dân khai thác cá linh, kiếm thêm thu nhập rủng rỉnh

Ngư dân “hóng” lũ

Bao đời nay, thiên nhiên hào phóng ban tặng cho ngư dân vùng biên giới lượng lớn thủy sản trong mùa nước nổi. Nắm bắt quy luật tự nhiên, hàng năm vào dịp tháng 7, con nước mấp mé bờ, bà con chuẩn bị đón lũ với bao hy vọng. Từ lâu, dòng kênh huyền thoại Vĩnh Tế không chỉ dẫn nước nhập điền, giao thương tấp nập mà còn mang lượng lớn thủy sản từ dòng Mekong vào ruộng đồng.

Hiện ở xóm nhà sàn vượt lũ ven kênh Vĩnh Tế, ngư dân tất bật vá lưới, vót tràm để kịp làm ăn theo dòng lũ. Theo ghi nhận của chúng tôi, cánh đồng giáp biên giới, trà lúa hè thu được thu hoạch dứt điểm, người dân đang hóng lũ lên đồng từng ngày để mưu sinh bằng nghề đánh bắt cá, tôm.

Gặp ông Nguyễn Văn Bé Năm, ngụ phường Vĩnh Tế đang hăng say vót nhọn những cây tràm chuẩn bị xuống đường ven lưới để bắt cá. Nhìn dòng nước cuộn chảy về nơi vô định, ông Bé Năm quả quyết, khoảng vài tuần nữa con nước lũ sẽ “nhảy” khỏi bờ, mặc sức mà khai thác cá linh. Đến nay, ông Bé Năm có hơn 20 năm sống bằng nghề đặt đú (dớn) trên cánh đồng ven biên này.

Năm nào cũng vậy, vào khoảng tháng 5 đến tháng 7, ông Bé Năm sửa soạn cây, lưới, ghe, xuồng để bắt tay vào vụ khai thác cá mùa lũ. “Hổm rài, vợ chồng tôi làm quần quật không nghỉ tay. Vừa vót tràm xong thì chuyển sang vá, đan lưới… Khi con nước chụp đồng, vợ chồng tôi đặt đú khai thác cá, tôm”, ông Bé Năm nói.

Mùa này, đi cặp dòng kênh Vĩnh Tế, đâu đâu cũng bắt gặp bà con hối hả chuẩn bị tóm câu, vá lưới, trét chai ghe, xuồng. Bà con ở đây cho hay, vào mùa lũ, nơi đây có nhiều ngư dân đi đặt lú, giăng câu, thả lưới. Ông Bé Năm dặn tôi vài hôm nữa ghé xóm nhà sàn này sẽ thấy hàng trăm chiếc ghe, vỏ lãi chạy ràn rạt trên đồng lũ đánh bắt cá, tôm.

Chỉ tay xuống dòng kênh đỏ quạch phù sa, ông Bé Năm khẳng định chắc nịch: “Khoảng hơn 2 tuần nữa anh quay trở lại là xóm này có rất đông người mua, người bán cá linh đầu mùa. Nhà nào cũng nhờ nguồn thủy sản trời ban mùa nước nổi mà có thu nhập ổn định bằng nghề giăng câu, thả lưới, buôn bán cá nhộn nhịp”.

Hy vọng cá, tôm nhiều

Chạy thêm một đoạn, chúng tôi gặp bà con đang cắm cây gia cố mé kênh phòng sạt lở trong mùa lũ. Hỏi thăm tình hình chuẩn bị ngư cụ đánh bắt cá tôm, ai cũng mải miết nói về dự tính của mình trong mùa nước nổi cận kề. Anh Trần Văn Đen bơi chiếc vỏ lãi dưới kênh Vĩnh Tế ghé lại xởi lởi bắt chuyện với chúng tôi.

Nhìn dòng lũ “chở” nặng phù sa, anh Trần Văn Đen cho hay, nước chụp đồng nguồn cá linh nhiều vô kể. Cánh đồng ven biên sôi động bởi tiếng máy chạy chan chát của ngư dân. Bao đời nay, cánh đồng Vĩnh Tế giáp với nước bạn Campuchia luôn có nhiều cá, tôm. “Ngư dân nước bạn Campuchia cũng khai thác thủy sản trên đồng lũ. Bên nào khai thác bên đó, không ai xâm phạm địa bàn của nhau”, anh Đen tâm sự.

Tiểu thương ở đây cho hay, vào mùa lũ, ngư dân nước bạn Campuchia khai thác thủy sản chở sang Việt Nam bán lại cho mối lái. Tình hữu nghị, hợp tác láng giềng giữa người dân hai bên luôn thắt chặt, không xảy ra mâu thuẫn.

Theo anh Bé Năm, con nước chưa lên đồng, ngư dân nước bạn Campuchia điện thoại nhờ anh đan mành lưới để họ đặt đáy men theo dòng kênh trong mùa lũ. “Tôi có kinh nghiệm đan lưới làm túi đáy bắt cá. Thấy mình đặt dưới kênh trúng mánh nên họ nhờ làm giúp”, anh Bé Năm bày tỏ.

Hôm ngồi xem anh Bé Năm chuẩn bị ngư cụ khai thác thủy sản, anh Ngô Văn Sàng - một tiểu thương chuyên thu mua cá đồng mùa nước nổi) cho hay, anh đang chờ nước lũ lên đồng để thu mua cá, tôm của ngư dân. Hy vọng năm nay lũ lên mạnh, cá, tôm nhiều, bà con ngư dân và tiểu thương có kế mưu sinh.

Một năm có 3 tháng lũ, là dịp để bà con nghèo có thu nhập ổn định. “Năm nào cũng vậy, vào đầu mùa lũ tôi đến hết nhà này đến nhà khác để dặn họ bán cá cho mình. Nguồn cá thu mua được, tôi đem cân giao các chủ hầm, bè làm thức ăn nuôi cá. Nhờ vậy có đồng vô, đồng ra nuôi sấp nhỏ ăn học”, anh Sàng trần tình.

Hổm nay, anh Lê Văn Giàu đang nôn nao đợi lũ lên đồng để thu mua cá của ngư dân. Nhà anh Giàu nằm cặp dòng kênh Vĩnh Tế nên thuận lợi mua cá đồng về phân phối cho các chợ. Cá linh thu mua về, anh Giàu thuê bà con lối xóm làm sạch ruột, vô bọc, đông đá cẩn thận rồi gửi xe giao cho các bạn hàng ở các chợ đầu mối tại TP. Hồ Chí Minh. “Cá linh ở đây ăn không hết, trên TP. Hồ Chí Minh rất hiếm. Do vậy, vào mùa lũ, gia đình tôi sống khỏe nhờ con cá, tôm trên đồng. Ngoài ra, bà con nghèo ở đây có thu nhập 200.000 - 300.000 đồng/ngày từ việc làm sạch cá”, anh Giàu nói.

Trưa biên giới, cái nắng gay gắt bất chợt bị màn mây che khuất rồi đổ mưa ràn rạt ùa qua xóm nhà sàn vượt lũ. Ở đó, hàng ngày bà con đang mong ngóng lũ lên đồng để có mùa làm ăn tất bật.

Bài và ảnh: THÀNH CHINH