Coi chừng thuốc giảm cân, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc

Sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng.

Chất chồng biến chứng sức khỏe

Vừa qua, Bệnh viện Quân y 175 (TP.HCM) cho biết, đã điều trị thành công cho một bệnh nhân bị tổn thương niêm mạc và da diện rộng nghiêm trọng do sử dụng các sản phẩm giảm mỡ bụng, collagen không rõ nguồn gốc. Bệnh nhân là chị L.T.A.T (40 tuổi, TP.HCM), nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, sốt cao kéo dài, kèm tổn thương da khắp cơ thể.

Khoảng một tháng trước, chị T. mua các sản phẩm được giới thiệu là thuốc giảm mỡ bụng và collagen với giá từ 300.000 - 400.000 đồng/hộp, được quảng cáo có tác dụng giảm cân, thải độc, tăng miễn dịch và cải thiện làn da. Sau một thời gian sử dụng, chị bắt đầu xuất hiện ban đỏ ở tay, lan nhanh khắp người, mụn nước, trợt loét môi, niêm mạc họng viêm đỏ kèm cảm giác ngứa rát, mệt mỏi, chán ăn.

Tại bệnh viện, bác sỹ ghi nhận các tổn thương da dạng dát sẩn và hồng ban điển hình. Xét nghiệm cho thấy bạch cầu tăng cao, men gan tăng, chức năng thận suy giảm, các chỉ số viêm tăng mạnh. Chị T. được chẩn đoán bị phát ban dát sẩn, hồng ban đa dạng nghi do dị ứng thuốc giảm mỡ và collagen không rõ nguồn gốc, trên nền bệnh tăng huyết áp. Nguy cơ tiến triển thành hội chứng Stevens-Johnson hay hội chứng Lyell. Đây là những biến chứng dị ứng thuốc nặng có tỷ lệ tử vong cao.

Nhờ điều trị tích cực trong gần hai tuần bằng phác đồ chống dị ứng, thuốc ức chế miễn dịch, kháng sinh tĩnh mạch và chăm sóc tổn thương da, niêm mạc, bệnh nhân đã hồi phục, hết sốt, cải thiện ăn uống và giảm sang thương.

Bác sỹ Danh Bảo Khánh (Khoa Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Quân y 175) cảnh báo, người dân tuyệt đối không nên tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào, kể cả theo lời khuyên của người quen hay quảng cáo trên mạng. Dị ứng thuốc có thể xảy ra với bất kỳ ai và diễn tiến rất nhanh, đe dọa tính mạng. Khi có các dấu hiệu như phát ban, sốt, nổi mụn nước, loét miệng, cần đến cơ sở y tế kịp thời để được xử trí.

Tình trạng người dân gặp biến chứng nặng sau khi sử dụng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc đang ngày càng phổ biến. Một thiếu nữ tại Quảng Ninh đã phải nhập viện trong tình trạng mệt mỏi kéo dài, ăn ngủ kém, suy kiệt. Xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị rối loạn chức năng gan nghiêm trọng và được chẩn đoán suy gan cấp.

Gia đình cho biết, bệnh nhân đã sử dụng thuốc giảm cân được quảng cáo trên mạng là “giảm nhanh, không cần ăn kiêng”. Sau thời gian sử dụng, sức khỏe em suy giảm rõ rệt. Bác sỹ nghi ngờ thuốc có chứa chất cấm hoặc hợp chất gây độc cho gan. Theo các chuyên gia, nhiều thuốc giảm cân trôi nổi chứa sibutramine, phenolphthalein hoặc chất kích thích gây hại cho gan, thận, tim mạch và thần kinh.

Tại Bình Dương, chị M.T. (29 tuổi) thực hiện chế độ giảm cân quá mức với mục tiêu giảm 15 kg trong 2 tháng bằng cách nhịn ăn tối, chỉ uống sinh tố. Sau hai tuần, chị giảm 4 kg nhưng xuất hiện tay chân bủn rủn, khó thở và phải nhập viện cấp cứu do hạ đường huyết và suy thận cấp.

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), mỗi ngày có đến 60 - 70 ca phải chạy thận nhân tạo cấp cứu, nhiều người trong số đó từng sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc hoặc thực phẩm chức năng “gia truyền”.

Mối nguy chết người

Nói về thói quen giảm cân, làm đẹp bằng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, TS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, Sibutramin có cấu trúc tương tự ma túy amphetamine, từng bị thu hồi do gây nguy cơ đột quỵ và tử vong. Trung tâm đã tiếp nhận nhiều ca ngộ độc, tổn thương não do Sibutramin trong thực phẩm chức năng và cà phê giảm cân.

Bác sỹ khuyến cáo người dân cần tránh xa các sản phẩm giảm cân không rõ nguồn gốc, đặc biệt những sản phẩm quảng cáo “giảm cân thần tốc” trên mạng xã hội. Việc giảm cân quá nhanh có thể gây thiếu hụt dưỡng chất, suy kiệt, suy thận cấp, rối loạn điện giải và hạ huyết áp.

Còn theo TS. Lâm Văn Hoàng, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và điều trị béo phì (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM) việc giảm cân phải được thực hiện dưới sự giám sát y tế. Sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng. Giảm cân khoa học phải đi kèm chế độ ăn uống hợp lý, luyện tập thể dục, và nếu cần thiết thì sử dụng thuốc được kiểm định rõ ràng, có sự kê đơn từ bác sỹ.

TS. Hoàng nhấn mạnh rằng giảm cân không thể “thần tốc” mà là một quá trình dài hạn. Giảm 5-15% trọng lượng cơ thể trong 6 tháng là mục tiêu khả thi và có lợi cho sức khỏe. Đặc biệt, việc giảm mỡ nội tạng cần được theo dõi chặt chẽ để ngăn ngừa bệnh lý mãn tính như tim mạch, tiểu đường, ung thư.

Cũng nói về vấn nạn này, bác sỹ Châu Thị Kim Liên, Chủ tịch Hội Nội thận học TP.HCM cảnh báo, việc lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm, thuốc không kê đơn cũng góp phần khiến bệnh thận mạn tính gia tăng, chiếm tới 12,8% dân số. Nhiều người chỉ vì nhức mỏi nhẹ đã tự ý dùng thuốc liên tục, gây tổn thương cho thận.

Ngoài ra, các chuyên gia y tế cũng cảnh báo tình trạng tiêm truyền thuốc không rõ nguồn gốc theo lời “thần y” hay truyền miệng. Một trường hợp điển hình là ông V. (61 tuổi, Long An), sau hai tuần tiêm thuốc trị đau lưng từ người không rõ chuyên môn, đã bị nhiễm trùng nặng vùng mông, đùi, đe dọa nhiễm trùng huyết và phải phẫu thuật khẩn cấp.

Việc sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, đặc biệt là các sản phẩm giảm cân, không chỉ gây tổn thương gan, thận, thần kinh mà còn cướp đi sức khỏe và thậm chí tính mạng của người dùng. Đây là hồi chuông cảnh báo cho tất cả mọi người hãy thận trọng, tỉnh táo và chỉ sử dụng những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định và có chỉ định từ bác sỹ chuyên môn.

Dương Ngân