Sau hơn nửa năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 22-12-2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, con người Đồng Nai trở thành nguồn lực, động lực quan trọng cho phát triển toàn diện và bền vững, từ tỉnh đến cơ sở đã và đang đẩy mạnh triển khai thực hiện các hoạt động.
Hiện nay, trên địa bàn TP Biên Hòa có nhiều di tích văn hóa - lịch sử đã được công nhận di tích quốc gia. Mặc dù tỉnh đã quan tâm, đầu tư nguồn lực để bảo tồn các di tích có giá trị, nhưng thực tế cho thấy công tác này còn lắm nỗi lo trước áp lực đô thị hóa của đô thị 1,3 triệu dân.
Đồng Nai có nhiều điểm đến nổi tiếng như Vườn quốc gia Cát Tiên, rừng và hồ Trị An tại Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai (Khu Bảo tồn), các khu du lịch: Suối Mơ, Bửu Long, Vườn Xoài, Bò Cạp Vàng… Tuy nhiên, hiện tỉnh vẫn còn thiếu các chuỗi giá trị sản phẩm du lịch để khai thác và phát triển.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Sơn Hùng đã ký quyết định thành lập Hội đồng bàn giao công tác quản lý một số di tích trên địa bàn thành phố Biên Hòa về Sở Văn hóa, thể thao và du lịch (VH-TTDL).
Để bảo tồn và phát triển thương hiệu nghề gốm Biên Hòa, UBND thành phố Biên Hòa đã có buổi làm việc với Hội đồng Tư vấn mỹ thuật thành phố về xây dựng Con đường di sản Biên Hòa - Đồng Nai.
Vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai được biết đến với nhiều khu di tích, danh lam thắng cảnh nổi bật như: Văn miếu Trấn Biên, chùa Ông, khu danh thắng Bửu Long... Nhưng dường như, có một di tích đã bị lãng quên nằm ngay trong lòng thành phố. Tọa lạc tại phường Quang Vinh, thành phố Biên Hòa, Di tích lịch sử cấp quốc gia Thành Biên Hòa là địa điểm tham quan không kém phần thú vị với du khách gần xa.
Con đường mang tên nhà chí sĩ yêu nước Phan Chu (Châu) Trinh (1872-1926) là một trong những con đường xưa nhất trong nội ô tỉnh lỵ Biên Hòa. Khi Pháp chiếm tỉnh Biên Hòa (18-12-1861), một thời gian sau đã cho triệt phá Thành cổ Biên Hòa rồi xây một đồn phòng thủ mới ngay trong nội ô Thành cổ, gọi là Thành Soldat, nghĩa là Thành lính, dân gian gọi là Thành Kèn.
Ngày 1-6, Ban Thường vụ Đoàn Khối các cơ quan tỉnh tổ chức hội trại Đoàn khối năm 2024.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Sơn Hùng đã ký ban hành kế hoạch tu bổ, tôn tạo di tích trên địa bàn Đồng Nai giai đoạn 2024-2028.
Từ nay đến năm 2030, sẽ có nhiều di tích trên địa bàn tỉnh được lập hồ sơ xếp hạng, trùng tu, tôn tạo, bảo tồn và phát huy giá trị.
Trong Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, Đồng Nai là cửa ngõ quan trọng, mở đường cho bộ đội ta tiến vào Sài Gòn, giải phóng miền Nam. Sau ngày đất nước thống nhất, Đồng Nai trở thành 'mắt xích' quan trọng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Xứ Đồng Nai có quá khứ lịch sử sâu thẳm, hào hùng, không chỉ đánh dấu bằng mốc hành chính hơn 300 năm qua, mà đã có dấu tích hơn 3 thiên niên kỷ trước với sự xuất hiện của người cổ/văn hóa người cổ.
Trong quá trình tìm lại tư liệu vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai, chúng tôi đã gặp lại những trang sách của tuổi ấu thơ. Đó là một dòng sông chở đầy tri thức, mà những người gắn bó máu thịt với vùng đất này để lại cho đời.
Ngoài lợi thế phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, Đồng Nai còn có những địa chỉ đỏ, nơi lưu giữ những câu chuyện, dấu ấn của vùng đất anh hùng. Những địa chỉ đỏ góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, đoàn kết của quân và dân Đồng Nai qua các cuộc kháng chiến.
Biên Hòa - vùng đất đã trải qua 325 năm hình thành và phát triển, mang theo những câu chuyện về lịch sử, văn hóa sống động từ thời khai hoang mở cõi, gắn liền với các danh nhân, các làng nghề nổi tiếng, chùa, đình, miếu cổ…
Biên Hòa vốn nổi tiếng là một thành phố công nghiệp với sự năng động, nhộn nhịp của một đô thị hiện đại. Thế nhưng, với bề dày lịch sử 325 năm, TP.Biên Hòa vẫn có những 'sản vật' của riêng mình với những giá trị về văn hóa, lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, ẩm thực… gây thương nhớ cho khách phương xa.
Đồng Nai xưa và nay luôn là vùng đất mở thu hút những lớp di dân tìm đến sinh sống. Với địa thế thuận lợi, Biên Hòa là nơi phát triển mang tính chất trung tâm hành chính, đặc điểm thị tứ so với các khu vực khác. Vừa là nơi sản xuất, trao đổi hàng hóa, Biên Hòa trở thành nơi tập trung dân cư, quê hương thứ hai sau quê gốc của các lớp di dân trước và 'nơi chôn nhau cắt rốn' của những thế hệ được sinh ra, lớn lên trên vùng đất này.
Nhà cổ Trần Ngọc Du (phường Tân Vạn, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) là ngôi nhà cổ duy nhất được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh tại Đồng Nai. Thế nhưng, do thiếu sự quan tâm, di tích này đang rơi vào tình trạng hoang phế.
Cùng với việc chú trọng phát triển kinh tế - xã hội, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh những năm qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
* Thân phận đặc biệt
Thực hiện Quyết định số 2810/QĐ-UBND ngày 10-8-2018 của UBND tỉnh về việc triển khai đề tài Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trong xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Đồng Nai, Sở VH-TTDL đã chủ động triển khai các giải pháp sưu tầm, quản lý, bảo vệ và phát huy các giá trị di sản.
Ngày 15-9, Báo SGGP đăng bài viết 'Lãng phí di tích Thành cổ Biên Hòa' phản ánh di tích có giá trị về lịch sử và nghệ thuật kiến trúc được Bộ VH-TT-DL xếp hạng là di tích cấp quốc gia nhưng đang mai một theo thời gian, gây lãng phí một tài nguyên văn hóa - du lịch có giá trị.
Thành cổ Biên Hòa là di tích có giá trị về lịch sử và nghệ thuật kiến trúc, có tuổi đời trên 300 năm, được xem là khu thành cổ nhất vùng đất Nam bộ và năm 2013 được Bộ VH-TT-DL xếp hạng là di tích cấp quốc gia.
Với mong muốn mang những tư liệu khách quan, ngắn gọn cùng với hình ảnh, sơ đồ, bản đồ về Thành cổ Biên Hòa đến bạn đọc, nhóm tác giả do PGS-TS.Huỳnh Văn Tới (chủ biên) đã cho ra đời cuốn sách Di tích lịch sử văn hóa Thành cổ Biên Hòa xưa.
Tối 20-6, Trung tâm Văn miếu Trấn Biên và Câu lạc bộ Người Đồng Nai đã tổ chức buổi giao lưu, giới thiệu 2 cuốn sách mới: Di tích lịch sử văn hóa Thành cổ Biên Hòa xưa (PGS.TS Huỳnh Văn Tới chủ biên) và cuốn Thơ và nhạc, anh và em (tác giả Hồ Quế Hậu, Nguyễn Thị Lệ Hồng).
Đồng Nai khai thác, phát huy giá trị di tích Thành cổ Biên Hòa; Đồng Nai xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa; Tăng cường các buổi biểu diễn văn nghệ lưu động về cơ sở; Khoanh vùng bảo vệ di tích danh thắng Đá Chồng Định Quán là tin văn hóa tiêu biểu tại tỉnh Đồng Nai mới đây.
Sở VH-TTDL vừa có văn bản gửi UBND TP.Biên Hòa về việc góp ý cho dự thảo đề án khai thác, phát huy giá trị di tích Thành cổ Biên Hòa giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2030.
Là công trình kiến trúc quân sự được xây dựng từ thời nhà Nguyễn, Thành cổ Biên Hòa đang được UBND TP.Biên Hòa triển khai các phương án nhằm sớm đưa vào khai thác, phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc quân sự của thành cổ duy nhất tại khu vực miền Nam còn sót lại.
Thành cổ Biên Hòa là một di tích có tuổi đời trên 200 năm hiện hữu ngay trung tâm thành phố Biên Hòa (Đồng Nai).
Ở Biên Hòa có ngã ba Thành, gọi là ngã ba Thành vì nơi đây có một ngôi thành cổ, rất cổ có niên đại sớm ở miền Nam Việt Nam, mà người dân nơi đây thường gọi là Thành Kèn Biên Hòa.
Thành Kèn là cái tên dân gian quen thuộc của thành cổ Biên Hòa (thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai). Với bề dày văn hóa, lịch sử hơn 300 năm, thành Kèn hiện là tòa thành cổ nhất còn sót lại của vùng Nam Bộ. Nơi đây hiện còn lưu giữ nhiều dấu tích của thời kỳ phong kiến cũng như các công trình quân sự từ thời Pháp thuộc.