Bộ Công Thương tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu nông sản
Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ vướng mắc trong thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O), Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) vừa ban hành Văn bản số 866/XNK-XXHH gửi Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), hướng dẫn cụ thể việc sử dụng bảng kê thu mua nguyên liệu không có hóa đơn giá trị gia tăng.
Theo đó, đối với nguyên liệu thu mua trong nước mà không có hóa đơn, thương nhân có thể sử dụng bảng kê khai hàng hóa đạt tiêu chí “WO” (Wholly Obtained - có xuất xứ thuần túy), theo mẫu Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư số 44/2023/TT-BCT. Bảng kê này do doanh nghiệp tự lập, không yêu cầu xác nhận của chính quyền địa phương.
Bộ Công Thương khẳng định, hồ sơ đề nghị cấp C/O không bắt buộc phải có xác nhận của địa phương. Tuy nhiên, cơ quan cấp C/O vẫn có quyền kiểm tra thực tế hoặc yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thêm các chứng từ như hóa đơn, tờ khai hải quan, hợp đồng mua bán, biên bản xác nhận của hiệp hội ngành hàng, hợp tác xã… để chứng minh nguồn gốc nguyên liệu.
Trước đó, ngày 24/6/2025, VPSA đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan kiến nghị tháo gỡ vướng mắc khi nhiều chính quyền địa phương từ chối xác nhận bảng kê thu mua nguyên liệu không hóa đơn. Lý do thường là nghi ngờ tính xác thực, lo ngại giả mạo, biến động hành chính hoặc thiếu thông tin xác minh từ nông dân.
Theo VPSA, đây là điểm nghẽn lớn trong thủ tục cấp C/O, bởi đặc thù ngành hồ tiêu và nhiều mặt hàng nông sản là thu mua từ nông hộ nhỏ lẻ - đối tượng không phát hành hóa đơn. Điều này khiến doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh toàn ngành.
Hiệp hội kiến nghị Bộ Công Thương ban hành hướng dẫn thống nhất và phù hợp thực tế, đồng thời xem xét bỏ quy định về bảng kê đối với một số mặt hàng nông sản chủ lực như hồ tiêu, cà phê, dừa… Trong ngắn hạn, đề xuất các giải pháp linh hoạt như xác minh thực địa, hoặc chấp nhận xác nhận từ tổ chức ngành hàng, hợp tác xã nếu địa phương không hỗ trợ.
Theo đánh giá của giới chuyên gia, hướng dẫn mới của Bộ Công Thương là bước đi kịp thời, phù hợp thực tế sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam, nơi hoạt động thu mua nguyên liệu truyền thống chiếm tỉ trọng lớn. Cơ chế linh hoạt, không bắt buộc xác nhận từ chính quyền, nhưng vẫn đảm bảo công cụ kiểm tra cần thiết sẽ giúp giảm tải thủ tục, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ xuất xứ, thúc đẩy xuất khẩu nông sản trong bối cảnh thị trường toàn cầu nhiều biến động.
