Đình Vạn Thủy Tú được xây dựng năm 1762, là ngôi đình lâu đời nhất của tỉnh Bình Thuận thờ thần Nam Hải (tức cá voi). Tại đây, trong hàng trăm bộ xương cá voi (ngọc cốt Ông) đã được lưu giữ từ suốt mấy trăm năm qua, có một bộ được đánh giá là lớn nhất Đông Nam Á được thờ phụng, bảo quản trang nghiêm 223 năm qua.
Nếu như trước đây, phần lớn ngư dân Phan Thiết chỉ đánh bắt gần bờ, phương tiện hữu dụng nhất là chiếc thúng được đan bằng tre của những người thợ xóm chài thì hiện nay, do bà con ngư dân dần chuyển sang khai thác xa bờ và sự phát triển của các vật liệu khác khiến nghề đan thúng tại phố biển Phan Thiết vì vậy cũng mai một dần.
Các trung tâm du lịch lớn của cả nước thu hút một lượng du khách đến tham quan nghỉ dưỡng, trong đó có thành phố Phan Thiết (Bình Thuận). Bên cạnh biển, thành phố Phan Thiết còn rất nhiều điều thú vị mời gọi du khách khám phá và trải nghiệm.
Những năm qua, các lễ hội trên địa bàn tỉnh được các cấp chính quyền và người dân quan tâm, chú trọng tổ chức, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân, góp phần quan trọng bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc.
Tại T.P Hồ Chí Minh có một địa danh mang tên 'Cát Lái', đó là tên gọi một phường, một ngã ba sông, một bến phà, một cảng container quốc tế… ở quận 2 nay thuộc thành phố Thủ Đức. Theo một số nhà nghiên cứu, nếu viết 'Cát Lái' là lỗi chính tả, chính xác phải là 'Các Lái' với nghĩa là các lái buôn.
Lựa chọn 'du lịch xanh', những năm qua, tỉnh Bình Thuận không chỉ thu hút đông đảo du khách đến với vùng đất hội tụ nhiều nền văn hóa đặc trưng với các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể, tài nguyên và sản phẩm du lịch đặc sắc, mà còn khẳng định hướng đi đúng đắn, bền vững và nâng cao vị trí của du lịch trong cơ cấu phát triển kinh tế của tỉnh Nam Trung Bộ này.
Từ ngày 12 - 13/12, Đoàn làm phim thuộc Trung tâm Giao lưu Nhật - Việt đã đến thành phố Phan Thiết (Bình Thuận) khảo sát một số địa điểm tham quan du lịch, di tích văn hóa và thắng cảnh thiên nhiên để làm bối cảnh thực hiện dự án sản xuất phim chào mừng kỷ niệm 50 năm quan hệ hợp tác Nhật Bản và Việt Nam (1973 - 2023).
Các di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đã góp phần làm phong phú, đa dạng nền văn hóa của tỉnh Bình Thuận nói riêng và Việt Nam nói chung, thúc đẩy hoạt động du lịch địa phương.
Xoay quanh bộ xương cá voi (cá Ông) lớn nhất Việt Nam tại di tích Vạn Thủy Tú (TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận), người dân vẫn lưu truyền nhiều câu chuyện ly kỳ.
Bạn thích du lịch nghỉ dưỡng, mua sắm, du lịch để thưởng thức ẩm thực, du lịch khám phá những danh lam thắng cảnh hay du lịch mạo hiểm. Du lịch biển hay rừng núi, homestay làng chài hay vùng quê, khám phá 'thủ phủ' thanh long Bình Thuận… Tất cả đang sẵn sàng chờ bạn.
Sở hữu tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn đa dạng, phong phú, tỉnh Bình Thuận xác định phát triển du lịch phải gắn với bảo vệ môi trường, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống dân tộc, kết hợp hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử, xây dựng sản phẩm gắn với nét văn hóa bản địa để định vị, nâng tầm cho 'ngành công nghiệp không khói' của địa phương.
'Biển xanh, cát trắng, nắng vàng', thoạt nghe những thuật ngữ ấy lữ khách phương xa cũng có thể hình dung được lợi thế của vùng đất Bình Thuận. Dọc bờ biển Bình Thuận với chiều dài gần 200 cây số đã mọc lên hàng trăm khu nghỉ dưỡng cao cấp, khu du lịch sinh thái biển, khu vui chơi, giải trí hiện đại.
Ngập tràn cây cỏ, hoa lá, không gian thoáng đãng, suối chảy róc rách… đã tạo sự hấp dẫn riêng biệt nên nhiều du khách đã chọn homestay… miệt vườn để du lịch.
Bình Thuận có 35 dân tộc anh em sinh sống, trong đó dân tộc Kinh chiếm đa số, tiếp đến là các dân tộc Chăm, Raglai, Cờ-ho, Hoa, Tày, Chơ-ro, Nùng… Trong nhiều năm qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh rất quan tâm đến việc triển khai thực hiện công tác bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc, nhờ vậy nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được bảo tồn, phát triển và thu hút sự quan tâm, tìm hiểu, nghiên cứu của du khách.
Nhằm phục vụ nhu cầu vui xuân, đón Tết Nhâm Dần của nhân dân địa phương và du khách, Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch Bình Thuận vừa lắp đặt thêm hoạt động ứng dụng mã QR (mã phản hồi nhanh) tại các điểm tham quan du lịch trên địa bàn TP. Phan Thiết là Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh Bình Thuận, di tích tháp Pô Sah Inư và bãi biển Đồi Dương.
Sáng 21/12, Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch tỉnh chính thức đưa vào hoạt động ứng dụng mã QR (mã phản hồi nhanh) tại các điểm tham quan du lịch trên địa bàn TP. Phan Thiết, phục vụ nhu cầu tìm hiểu thông tin của khách du lịch thông qua tài nguyên mạng xã hội.
Thực hiện chiến lược ứng dụng khoa học công nghệ và số hóa dữ liệu du lịch trong hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch, Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch Bình Thuận triển khai thí điểm lắp đặt bộ mã QR (mã phản hồi nhanh) thông tin tại các điểm tham quan du lịch trên địa bàn TP. Phan Thiết.
Dịch bệnh bùng phát khiến kế hoạch du lịch của nhiều người bị gián đoạn. Do đó, xu hướng du lịch tại chỗ hay còn gọi là staycation trở thành gợi ý hợp lý nhất cho những ai muốn được xả hơi thư giãn ngay tại nơi mình đang sống hậu đại dịch Covid-19.
Lễ hội Cầu ngư ở vạn Thủy Tú (phường Đức Thắng, TP. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) ra đời gắn với sự hình thành ngôi vạn và tín ngưỡng thờ cá ông của ngư dân nơi đây. Lễ hội thể hiện tấm lòng biết ơn của ngư dân đối với cá ông đã phù trợ, giúp đỡ họ bình an trong những lần gặp hiểm nguy trên biển, cũng như giúp ngư dân có một mùa biển bội thu.
Nhằm bảo tồn, giữ gìn và phát huy nét văn hóa truyền thống đặc sắc của ngư dân vùng biển phục vụ phát triển du lịch, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận vừa phê duyệt Đề án Bảo tồn và phát huy Lễ hội Cầu ngư ở vạn Thủy Tú, phường Đức Thắng, thành phố Phan Thiết.
Công tác bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thời gian qua được các ngành, địa phương trong tỉnh thực hiện khá tốt để phục vụ đời sống văn hóa tâm linh, văn hóa tinh thần của cộng đồng các dân tộc trong tỉnh. Nhiều loại hình di sản văn hóa được khai thác phát huy giá trị phục vụ phát triển du lịch, góp phần tăng thu ngân sách cho địa phương, giải quyết việc làm cho người dân.
Phan Thiết hiện có 8 di sản văn hóa quốc gia: Đó là tháp Chăm Pô Sah Inư, đình làng Đức Thắng, đình làng Đức Nghĩa, Vạn Thủy Tú, đình làng Lạc Đạo, đình làng Tú Luông, đền thờ và khu mộ cụ Nguyễn Thông và Trường Dục Thanh.
Con cá voi nặng gần 10 tấn, dài khoảng 15m được ngư dân tỉnh Bình Thuận phát hiện chết (ngư dân còn gọi là lụy) trôi dạt trên biển nên đã cùng nhau đưa vào đất liền để làm nghi thức an táng theo phong tục địa phương.
Một tàu cá đang hành nghề trên biển thì phát hiện cá voi dài 15 m lụy và nổi trên biển. Cá được 3 tàu lai dắt về cảng Phan Thiết.
Khủng long, cá sấu, bò sát biển là những động vật khổng lồ từng tồn tại trên Trái Đất. Trong đó, loài lớn nhất nặng tới 180 tấn.
Đáo lệ 2 năm tổ chức 1 lần, Lễ hội Cầu ngư Phan Thiết không chỉ chứa đựng nhiều nghi lễ dân gian miền biển mang giá trị văn hóa vật thể tín ngưỡng thờ cá ông (của ngư dân vùng biển Nam Trung bộ) mà còn mang giá trị tinh thần đặc trưng riêng của thành phố biển Phan Thiết phục vụ cộng đồng và du khách.
Cùng với tham quan, giải trí và nghỉ dưỡng, xu hướng du lịch gắn với tìm hiểu và trải nghiệm văn hóa dân gian của một vùng đất đang hấp dẫn nhiều đối tượng khách. Nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước đã khai thác lợi thế độc đáo của văn hóa dân gian để phục vụ phát triển du lịch địa phương.
Bên cạnh tài nguyên thiên nhiên phát triển du lịch nghỉ dưỡng, Bình Thuận còn sở hữu tài nguyên nhân văn hấp dẫn và phong phú, trong đó có văn hóa dân gian hướng đến da dạng các loại hình du lịch, thu hút thêm nhiều du khách đến tham quan, tìm hiểu và trải nghiệm.
'Thấy ông vào làng, như thấy vàng trong tủ' câu ví đó từ dân gian nói lên một điều ngư dân vùng biển tin rằng người nào gặp được 'ông lụy' sẽ được nhiều ơn lộc trời ban, những chuyến ra khơi luôn đầy khoang cá. Cả làng được ấm no, tai qua nạn khỏi… Ở Bình Thuận bờ biển trải dài hơn 192 cây số, nhưng không phải nơi đâu cũng thấy 'ông lụy' mà chỉ một số địa phương người dân thường gặp 'ông lụy' và họ đã chôn và lập miếu (lăng) thờ cá ông một cách tôn nghiêm. Trong số hàng chục lăng, miếu thờ cá ông của ngư dân Bình Thuận phải kể đến lăng cá ông ở Vạn Thủy Tú (Phan Thiết) thờ hơn 100 bộ cốt cá ông, trong đó có bộ xương cá ông lớn nhất Việt Nam và cả vùng Đông Nam Á vẫn còn nguyên vẹn có chiều dài 22m, nặng khoảng 65 tấn; lăng thờ ông Nam Hải ở Phú Quý cũng có gần 100 bộ xương cá ông và các loại cá lớn khác; hay miếu thờ ông Nam Hải ở Tuy Phong, thờ cá ông ở Mũi Né, La Gi… nơi có nhiều 'ông lụy' dạt vào bờ biển được ngư dân chôn cất và thờ xương cốt hàng trăm năm nay.
Năm 2020, Bảo tàng tỉnh đã sưu tầm, trao đổi được 155 hiện vật, đạt 155%. Đây là những hiện vật rất có giá trị về lịch sử, văn hóa như công cụ lao động, vũ khí, đồ dùng thuộc văn hóa Sa Huỳnh, đồ dùng trong sinh hoạt của các dân tộc K'ho, Raglai, chiếc phao rà phá thủy lôi trong kháng chiến chống Mỹ, bàn mài, rìu đá… Tất cả đều đang được phân loại, chỉnh lý.
Xuất phát từ tôn giáo, tín ngưỡng dân gian truyền thống có từ lâu đời, cộng đồng các dân tộc ở Bình Thuận đã sản sinh nhiều loại hình lễ hội văn hóa dân gian tương ứng, phù hợp với phong tục tập quán của cư dân địa phương. Trong xu thế hội nhập, để lễ hội ngày càng đi vào nền nếp, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị tốt đẹp của dân tộc, ngành văn hóa tỉnh đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến các văn bản của Đảng và Nhà nước về tổ chức và quản lý lễ hội đến tận cơ sở…
Phan Thiết (Bình Thuận) là một trong những thành phố biển hấp dẫn du khách bởi thắng cảnh đẹp, hải sản ngon và nhiều trải nghiệm thú vị.
Cuối tháng 8, khi dịch Covid-19 đã tạm ổn, tôi cùng những người bạn thân từ Đà Lạt trở lại Phú Quý. Đã nhiều lần ra đảo, nhưng chúng tôi vẫn chưa biết hết những thắng cảnh, di tích văn hóa, lịch sử trên đảo. Ngày cuối tuần bước chân đến Phú Quý chúng tôi lên kế hoạch ngày đầu tiên dành thời gian đến xem bộ sưu tập xương cá voi tại vạn An Thạnh. Anh Nguyễn Long Hải – người bạn cùng đi với tôi hào hứng chia sẻ: 'Tuy số lượng bộ xương cá voi nơi đây không nhiều bằng vạn Thủy Tú (Phan Thiết), nhưng vạn An Thạnh có nét riêng trong cách trưng bày và được xem như 'bảo tàng' sinh vật biển trên đảo. Theo người giữ vạn giải thích, việc trưng bày bộ xương cá voi đầu to (còn gọi là cá nhà táng) ở giữa, 4 góc có 4 bộ xương cá heo bao gồm: Cá heo lươn sóng, cá heo mõm chai, cá ông chuông và loài cá heo thường gặp nhằm tái hiện lại hình ảnh ở dưới biển khi cá voi di chuyển thì xung quanh có cá heo đi theo. Hơn nữa vạn An Thạnh tọa lạc trên bãi cát trắng của thôn Triều Dương, xã Tam Thanh mặt hướng ra đại dương lộng gió, hiện trưng bày và lưu giữ hàng chục bộ xương cá voi, cá heo rùa da… trong đó bộ xương cá nhà táng dài 17m được phục dựng công phu đến từng chi tiết; đếm hết tất cả có 50 đốt xương. Phần đầu của bộ xương to quá khổ và dài ngoằng với hàm răng trắng tinh, nhọn hoắt. Hàng ngày người dân địa phương và du khách từ đất liền ra đảo đến vạn thắp hương cầu nguyện cho những chuyến biển bình yên, gặp nhiều điều may mắn. Vạn An Thạnh mang đậm nét văn hóa tín ngưỡng của người dân trên đảo…'.
Ngày 11/9/1934, chính quyền Pháp xác lập thị xã Phan Thiết là thành phố cấp III với 6 phường: Đức Long, Lạc Đạo, Đức Thắng, Đức Nghĩa, Bình Hưng và Phú Trinh, trong đó Đức Long hình thành từ làng Nhuận Đức và một phần làng Tú Luông (Long). Lần theo di tích của làng Tú Luông xưa (Đức Long ngày nay) tại đình còn lưu giữ một bản khắc gỗ chữ Hán có tên là 'Khuê chí' (bản nêu công ghi nhớ) lập năm Thành Thái nguyên niên (Kỷ Sửu-1889). Nội dung bản 'Khuê chí cho biết:
Di tích ở Bình Thuận thể hiện sự đa dạng và đa sắc màu, mang những nét đặc trưng riêng của từng cộng đồng dân tộc và có sức lôi cuốn hấp dẫn du khách tìm tòi khám phá. Các di tích phân bố trong không gian rộng lớn gắn với các cộng đồng tộc người, tín ngưỡng, tôn giáo nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân và đây là thế mạnh quan trọng tạo tiền đề cho phát triển du lịch văn hóa.
Di tích, thắng cảnh là báu vật mà thiên nhiên ban tặng cho đất nước, là sự kết tinh lao động sáng tạo mà ông cha ta từ đời này qua đời khác đã dày công tạo dựng. Vì vậy, việc bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa là việc làm quan trọng, góp phần đưa hình ảnh quê hương, con người xứ biển Bình Thuận đến với bạn bè quốc tế.
Lễ hội cầu ngư của vạn Thủy Tú (TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận), nơi đang lưu giữ 100 bộ xương cá voi (còn gọi là cá Ông) đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Sáng 12/6, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch phối hợp UBND TP. Phan Thiết tổ chức đón nhận quyết định của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Cầu ngư và bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh đối với thắng cảnh Suối Tiên và Đồi Cát Bay.
Chùa Cổ Thạch, dinh Thầy Thím, vạn Thủy Tú... là những địa điểm tâm linh mang nhiều nét độc đáo về lịch sử, kiến trúc, cảnh quan mà du khách không thể bỏ qua khi khám phá mảnh đất Bình Thuận.
Ông Võ Thành Huy – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT &DL) đã đề nghị các địa phương xây dựng chương trình tổ chức lễ đón bằng xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể và thắng cảnh theo quyết định của Bộ VHTT&DL.
Di tích là sản phẩm kết tinh lao động sáng tạo mà ông cha ta dày công tạo dựng, là báu vật quý giá mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho vùng đất và con người Bình Thuận. Di tích ở tỉnh ta thể hiện sự đa dạng và đa sắc màu, mang nét đặc trưng riêng của từng cộng đồng dân tộc và có sức lôi cuốn, hấp dẫn du khách tìm tòi, khám phá.
Những ngày này, người dân vạn Thủy Tú (ở lạc ở đường Ngư Ông, phường Đức Thắng, TP.Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) đang rất phấn khởi khi Lễ hội Cầu ngư ở vạn Thủy Tú vừa được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Mới đây, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký ban hành Quyết định công bố Lễ hội Cầu ngư truyền thống ở Vạn Thủy Tú (TP. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.