TP.HCM: Mở rộng không gian phát triển, nâng tầm đô thị biển

Ngày 9/7, tại Tọa đàm “Cải cách hành chính – Kiến tạo không gian phát triển” do Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) cùng Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng TP.HCM (SACA) tổ chức, nhiều chuyên gia, nhà quản lý và doanh nhân đã cùng thảo luận về những cơ hội mở ra sau khi TP.HCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu.

Theo đánh giá, việc sáp nhập không chỉ là thay đổi về địa giới hành chính mà còn là bước chuyển chiến lược trong tư duy phát triển. TP.HCM mở rộng sẽ hình thành một đại đô thị biển hiện đại, đa trung tâm, kết nối vùng chặt chẽ và phát huy tối đa lợi thế của từng địa phương.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng, sau sáp nhập, cần một quy hoạch tổng thể cấp vùng cho hệ thống cảng biển, kết nối và bổ trợ giữa các cụm cảng như Cát Lái, Hiệp Phước (TP.HCM), Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu) và các khu vực lân cận. Việc tổ chức lại hệ thống logistics có thể giúp giảm chi phí, tránh đầu tư trùng lặp và nâng cao năng lực thông quan.

TSKH. KTS Ngô Viết Nam Sơn, Chủ tịch Ngo Viet Architects & Planners, đánh giá đây là một “cục diện phát triển hoàn toàn mới”, với mô hình “tam giác động lực” gồm TP.HCM hiện hữu là trung tâm tài chính – đổi mới sáng tạo, Bình Dương là vùng công nghiệp – sản xuất, Bà Rịa – Vũng Tàu là đầu mối cảng biển – du lịch biển. Mô hình này đòi hỏi một tư duy quy hoạch tích hợp, hướng đến liên vùng và phát triển bền vững, trong đó TP.HCM giữ vai trò “đầu tàu kéo đoàn tàu đi”.

Ông Sơn cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào chuỗi đô thị sinh thái biển kéo dài từ Cần Giờ – Vũng Tàu – Hồ Tràm đến Phan Thiết, đồng thời phát triển hệ thống metro và kết nối hạ tầng để hình thành các đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD), tạo lực hút đầu tư và phát triển theo chiều sâu.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch HAWA, cho rằng việc kết nối ba trụ cột – TP.HCM với vai trò thương mại – công nghệ, Bình Dương là trung tâm sản xuất ngành gỗ, Bà Rịa – Vũng Tàu có cảng biển chiến lược – sẽ giúp ngành gỗ và nội thất tăng tốc mạnh mẽ. Việc tổ chức sản xuất và logistics trong cùng không gian quy hoạch sẽ tiết kiệm chi phí vận hành, rút ngắn thời gian đưa hàng ra thị trường quốc tế.

Ông Phạm Hiền Nhân, đại diện Viglacera, chia sẻ rằng việc sáp nhập giúp doanh nghiệp tái cơ cấu nhà máy theo vùng miền chuyên biệt, giảm đáng kể chi phí logistics. Ngành xây dựng và bất động sản cũng kỳ vọng được thúc đẩy nhờ vào các dự án hạ tầng vùng, như sân bay Long Thành, đường Vành đai 4 hay cao tốc TP.HCM – Long Thành.

Tuy nhiên, theo TS Phạm Trần Hải, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, sáp nhập cần được đi kèm với điều chỉnh quy hoạch tích hợp và linh hoạt để tránh tạo ra khoảng trống pháp lý hay mâu thuẫn phát triển. Ông đề xuất quy hoạch mới cần định hình rõ các trục phát triển chiến lược như kinh tế biển, tài chính, logistics, công nghệ cao, năng lượng tái tạo và du lịch sinh thái, đồng thời thúc đẩy mô hình hợp tác đổi mới sáng tạo theo “bốn xoắn ốc”: Nhà nước – đại học – doanh nghiệp – cộng đồng.

Tọa đàm khẳng định, sáp nhập không chỉ là bước ngoặt về tổ chức hành chính, mà còn là cơ hội vàng để định hình lại cấu trúc phát triển vùng Đông Nam Bộ với quy hoạch tích hợp, thể chế năng động và sự tham gia chủ động của cộng đồng doanh nghiệp.

Hoàng Anh